Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi

1. Genel Bilgi

Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi Nedir?
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD), Doğu Afrika’da bölgesel işbirliğini ve kalkınmayı teşvik etmek amacıyla kurulan bir bölgesel örgüttür. 1986’da Hükümetlerarası Kuraklık ve Kalkınma Otoritesi (IGADD) olarak kurulan örgüt, 1996’da mevcut adını almış ve kapsamını kuraklık mücadelesinden bölgesel barış, güvenlik ve ekonomik entegrasyona genişletmiştir. Örgüt, Afrika Birliği’nin sekiz bölgesel ekonomik topluluğundan biridir.

Kuruluş Tarihi:
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi, 1986’da IGADD olarak kurulmuş, 21 Mart 1996’da Nairobi’de yapılan anlaşmayla IGAD adını alarak yeniden yapılandırılmıştır. Faaliyetleri 25 Kasım 1996’da Cibuti’de başlamıştır.

[](https://tasam.org/tr-TR/Icerik/3646/hukumetler_arasi_kalkinma_otoritesi_igad)[](https://afrika.tasam.org/index.php/tr/belgelik/iv-uluslararas-tuerk-afrika-kongresi/makaleler/304-huekuemetler-aras-kalknma-otoritesi-igad)

Merkez:
Örgütün merkezi Cibuti’nin Cibuti şehrindedir.

2. Amaç ve Görevler

Ana Amaç:
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi, üye ülkeler arasında barış, güvenlik, ekonomik entegrasyon ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeyi hedefler. Kuraklık, gıda güvenliği ve bölgesel çatışmalar gibi sorunlara çözümler üretmeyi amaçlar.

Temel Görevler:

• Barış ve Güvenlik: Bölgesel çatışmalara arabuluculuk yapar ve barış anlaşmalarını destekler (örneğin, Güney Sudan barış süreci).
• Kalkınma: Altyapı, tarım ve gıda güvenliği projelerini finanse eder.
• Çevre Koruma: Kuraklık ve ekolojik bozulmaya karşı bölgesel çözümler üretir.
• Ekonomik Entegrasyon: Ticaret, enerji ve altyapı alanında işbirliğini güçlendirir.

3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler

Üye Ülkeler:
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi, 8 üye ülkeden oluşur (2025 itibarıyla): Cibuti, Eritre, Etiyopya, Kenya, Somali, Sudan, Güney Sudan ve Uganda. Eritre, 2007’de üyeliğini askıya almış, 2023’te yeniden katılmıştır.

[](https://www.mfa.gov.tr/no_-144_-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-%28igad%29-14-devlet-ve-hukumet-baskanlari-olagan-zirvesi-hk.tr.mfa)

Gözlemciler:
Örgüt, resmi gözlemci statüsü tanımaz, ancak uluslararası kuruluşlar (örneğin, Afrika Birliği, BM) ve bazı ülkeler toplantılara gözlemci olarak katılabilir.

Üyelik Kriterleri:
Üyelik, Doğu Afrika bölgesinde yer alan ve örgütün hedeflerini kabul eden ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.

4. Organizasyon Yapısı

Yönetim:
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi, Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi tarafından yönetilir. İcra Sekreteri (2025 itibarıyla Dr. Workneh Gebeyehu) günlük faaliyetleri yürütür.

[](https://www.mfa.gov.tr/no_-144_-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-%28igad%29-14-devlet-ve-hukumet-baskanlari-olagan-zirvesi-hk.tr.mfa)

Çalışma Şekli:
Örgüt, Zirve, Bakanlar Konseyi, Büyükelçiler Komitesi ve Sekretarya aracılığıyla çalışır. Sekretarya, Cibuti’de bulunur ve teknik destek sağlar.

Finansman:
Örgüt, üye ülkelerin katkıları, uluslararası bağışlar ve Afrika Birliği fonlarıyla finanse edilir.

5. Yetkiler ve Sınırlamalar

Yetkiler:

• Arabuluculuk: Bölgesel çatışmalarda (örneğin, Güney Sudan, Somali) barış görüşmeleri yürütür.
• Politika Koordinasyonu: Üye ülkeler arasında kalkınma ve çevre politikalarını uyumlaştırır.
• Proje Finansmanı: Altyapı ve gıda güvenliği projelerine destek sağlar.

Sınırlamalar:

• Bağlayıcı yaptırım yetkisi yoktur; kararlar gönüllü uygulanır.
• Finansman, üye ülkelerin ekonomik kapasitelerine ve dış bağışlara bağlıdır.
• Bölgesel çatışmalar ve siyasi istikrarsızlık, etkinliği sınırlar.

6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları

Barış ve Güvenlik:
Örgüt, Güney Sudan’da 2018 barış anlaşmasının uygulanmasını desteklemiş ve Sudan’daki çatışmalar için 2023’te IGAD Dörtlüsü’nü oluşturmuştur.

[](https://www.mfa.gov.tr/no_-144_-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-%28igad%29-14-devlet-ve-hukumet-baskanlari-olagan-zirvesi-hk.tr.mfa)[](https://sputniknews.com.tr/organization_Hukumetlerarasi_Kalkinma_Otoritesi_IGAD/)

Kuraklık ve Gıda Güvenliği:
2022’de Doğu Afrika’daki kuraklık için acil eylem çağrısı yapmış, 29 milyon kişinin gıda krizi riskiyle karşı karşıya olduğunu bildirmiştir.

[](https://www.aa.com.tr/tr/dunya/igad-dogu-afrikadaki-kurakliga-karsi-hemen-ve-hizli-hareket-edilmeli/2560903)

Ekonomik Entegrasyon:
Bölgesel ticaret ve altyapı projelerini (örneğin, enerji ve ulaşım ağları) destekler.

7. Türkiye’nin Rolü

İlişkiler:
Türkiye, Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi’ne üye değildir, ancak Addis Ababa Büyükelçiliği 2012’den beri IGAD nezdinde daimi temsilcilik görevini yürütür.

[](https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/turkiye-cumhuriyeti-addis-ababa-buyukelciligimizin-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-igad-nezdinde-1)

Katılım:
Türkiye, 2022’de İcra Sekreteri Dr. Workneh Gebeyehu ile görüşerek Afrika Boynuzu’ndaki kuraklık, gıda güvenliği ve çatışmaları ele almıştır. TİKA, Somali ve Etiyopya’da kalkınma projeleri yürütür.

[](https://www.mfa.gov.tr/sayin-bakanimizin-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-icra-sekreteri-ile-gorusmesi--21-temmuz-2022.tr.mfa)[](https://www.cumhuriyet.com.tr/dunya/disisleri-bakani-cavusoglu-igad-icra-sekreteri-gebeyehu-ile-gorustu-1960573)

Etkiler:
Türkiye, IGAD ülkeleriyle (örneğin, Somali, Cibuti) ikili ilişkilerini Afrika’ya Açılım Politikası kapsamında güçlendirir. Somali’deki eğitim ve sağlık projeleri, IGAD’ın kalkınma hedefleriyle uyumludur.

8. Tarihi ve Başarıları

Tarihçe:

• 1986: IGADD, kuraklık mücadelesi için kuruldu.
• 1996: IGAD, Nairobi’de yeniden yapılandırıldı.
[](https://tasam.org/tr-TR/Icerik/3646/hukumetler_arasi_kalkinma_otoritesi_igad)
• 2018: Güney Sudan barış anlaşmasına arabuluculuk yaptı.
[](https://sputniknews.com.tr/organization_Hukumetlerarasi_Kalkinma_Otoritesi_IGAD/)
• 2023: Eritre’nin dönüşü ve Sudan için IGAD Dörtlüsü kuruldu.
[](https://www.mfa.gov.tr/no_-144_-hukumetlerarasi-kalkinma-otoritesi-%28igad%29-14-devlet-ve-hukumet-baskanlari-olagan-zirvesi-hk.tr.mfa)

Başarılar:

• Güney Sudan’da 2018 barış anlaşmasına katkı sağladı.
• Kuraklık ve gıda güvenliği için bölgesel işbirliğini güçlendirdi.
• Eritre’nin 2023’te örgüte dönüşünü sağladı.

9. Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

• Bölgesel çatışmalar (örneğin, Sudan, Güney Sudan) barış çabalarını zorlaştırır.
• Finansman eksikliği, projelerin uygulanmasını sınırlar.
• Üye ülkeler arasındaki siyasi farklılıklar, koordinasyonu etkiler.

Eleştiriler:

• Arabuluculuk çabaları, bazı çatışmalarda yetersiz kalmıştır.
• Bağlayıcı yaptırım eksikliği, kararların uygulanmasını zayıflatır.
• Bazı ülkeler, örgütün dış aktörlere bağımlı olduğunu savunur.

10. Gelecek Perspektifi

Genişleme:
Yeni üye ülkeler veya gözlemcilerle bölgesel işbirliği artabilir.

Küresel Etki:
İklim değişikliği, gıda güvenliği ve barış inşası, örgütün öncelikli alanları olmaya devam edecektir.

Faydalanılan Kaynaklar:
Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi Resmi Web Sitesi, T.C. Dışişleri Bakanlığı, Anadolu Ajansı, TÜBİTAK Ansiklopedi, Afrika Birliği Raporları, Akademik Kaynaklar