Suriye Gelişmeleri Son 24 Saat Raporu (13 Temmuz 2025, 09:00 - 14 Temmuz 2025, 09:00)

Son 24 Saatte Güncel Gelişmeler

Politik Değerlendirme

Şam Hükümeti, Aralık 2024’te Beşar Esad rejiminin çöküşünden sonra kurulan geçiş hükümeti olarak, Türkiye’nin arabuluculuğunda Bakü’de İsrail’le Golan Tepeleri gerilimini görüşerek diplomatik bir rol üstlenmeye çalışıyor. Ancak İsrail’in Kuneytra’daki gözaltılar ve Şam yakınlarındaki hava saldırıları, yeni yönetimin otoritesini sınarken bölgesel gerilimi artırıyor. SDG ile Mart 2025’te imzalanan entegrasyon anlaşması, kuzeydoğudaki petrol rezervlerini ve altyapıyı merkezi yönetime bağlama çabasını yansıtıyor, ancak özerklik talepleri ve yeni kurulan entegrasyon komitesi müzakereleri zorlaştırıyor. Türkiye’nin İdlib ve Halep’e 500 tonluk insani yardım sevkiyatı ve Şam Üniversitesi ile yükseköğretim anlaşması, Suriye’nin toplumsal altyapısını desteklerken, Irak’ın petrol ticareti anlaşması ekonomik toparlanma umudu sunuyor. Şam ve Halep’teki bombalı saldırılar, terörist tehditlerin devam ettiğini gösteriyor; X platformundaki Süveyda çatışma iddiaları, mezhepsel gerilimleri körüklüyor ve yeni yönetimin istikrar çabalarını tehdit ediyor. Şam’ın UNODC ile uyuşturucu ticaretiyle mücadele taahhüdü, uluslararası imajını iyileştirme çabası olsa da, uygulama zorlukları sürüyor.

SDG’nin ABD ile IŞİD mahkumlarının güvenliği için imzaladığı protokol, kuzeydoğudaki kontrolünü koruma çabasını yansıtıyor, ancak Şam ile entegrasyon müzakereleri özerklik tartışmalarını alevlendiriyor. ABD’nin kuzeydoğudaki üs kapatması, IŞİD’in yeniden canlanma riskini artırırken, SDG’nin askeri kapasitesini zayıflatabilir. Rusya’nın Hmeymim’deki S-400 sistemi ve İran’ın Şam’daki sınırlı birlik takviyesi, Şam Hükümeti’ne destek sağlasa da, İsrail’in misillemeleri bölgesel gerilimi tırmandırıyor. X platformundaki İdlib’de HTŞ taarruz iddiaları, kuzeydeki kırılganlığı yansıtıyor; Şam’ın “sınırlı çatışma” açıklaması istikrarı koruma çabasını gösteriyor. Türkiye’nin arabuluculuk ve insani girişimleri, Suriye için diplomatik bir çıkış sunuyor, ancak mezhepsel bölünmeler, altyapı hasarı ve dış müdahaleler, yeni yönetimin otoritesini sınamaya devam ediyor.

Askeri Değerlendirme

İsrail’in Kuneytra’da 4 İran bağlantılı kişiyi gözaltına alması ve Şam yakınlarındaki askeri depoyu hedef alan hava saldırısı, Suriye’nin güneyindeki güvenlik açıklarını ortaya koyuyor. İran’ın Şam’a konuşlandırdığı 200 kişilik ek birlik, Şam Hükümeti’nin savunmasını desteklese de, İsrail’in teknolojik üstünlüğü karşısında sınırlı kalıyor. Rusya’nın Hmeymim Üssü’ne yerleştirdiği S-400 hava savunma sistemi, İsrail’in hava saldırılarına karşı bir kalkan oluşturmayı hedefliyor, ancak teknolojik sınırlamalar etkinliği tartışmalı kılıyor. Şam’daki kilise saldırısı ve Halep’teki pazar yeri bombalaması, terörist grupların aktif olduğunu gösteriyor; X platformundaki Süveyda’da Dürzi çatışma iddiaları, mezhepsel gerilimleri yansıtsa da, Şam’ın “kontrol altında” açıklaması istikrar çabalarını yansıtıyor.

SDG’nin ABD ile imzaladığı IŞİD mahkumları için güvenlik protokolü, kuzeydoğudaki kontrolünü sürdürme çabasını destekliyor, ancak Şam ile entegrasyon müzakereleri özerklik tartışmalarını körüklüyor. ABD’nin kuzeydoğudaki üssünü kapatması, IŞİD’in yeniden canlanma riskini artırabilir. X platformundaki HTŞ taarruz iddiaları, İdlib’de gerilimin devam ettiğini gösteriyor, ancak Şam’ın sınırlı çatışma açıklaması durumu kontrol altına alma çabasını yansıtıyor. Türkiye’nin insani yardım sevkiyatları, mülteci kamplarındaki güvenliği desteklese de, Suriye’nin hava savunma zayıflığı, dış tehditlere karşı kırılganlık yaratıyor. Bakü görüşmeleri, askeri gerilimi düşürme potansiyeli sunuyor, ancak güvensizlik çözümü zorlaştırıyor.

Son Tahlil

Suriye, Aralık 2024’te Esad rejiminin çöküşünden sonra geçiş hükümetiyle istikrar arayışını sürdürüyor, ancak iç güvenlik tehditleri, mezhepsel gerilimler ve bölgesel çatışmalar bu çabaları zorlaştırıyor. Şam Hükümeti, Rusya ve İran’ın sınırlı askeri ve ekonomik desteğiyle merkezi otoritesini korumaya çalışırken, İsrail’in Kuneytra gözaltıları ve Golan Tepeleri’ne yönelik misillemeleri istikrarı tehdit ediyor. SDG’nin Şam ile entegrasyon müzakereleri, kuzeydoğudaki kontrolü merkezi yönetime bağlama potansiyeli taşısa da, özerklik talepleri ve ABD’nin üs kapatması güç dengesini karmaşıklaştırıyor. Türkiye’nin Bakü’deki arabuluculuk girişimleri, İdlib ve Halep’e insani yardımları ve Şam Üniversitesi ile iş birliği, Suriye’nin toplumsal ve diplomatik altyapısını destekliyor.

Şam ve Halep’teki bombalı saldırılar, terörist tehditlerin devam ettiğini gösteriyor; X platformundaki Süveyda çatışma iddiaları, mezhepsel gerilimleri körüklüyor. ABD’nin çekilmesi, IŞİD’in yeniden canlanma riskini artırırken, Rusya’nın Hmeymim’deki S-400 sistemi ve İran’ın sınırlı birlik takviyesi, Şam’a destek sağlasa da, İsrail’in operasyonları gerilimi tırmandırıyor. Çin’den alınan teknik destek ve Irak’tan gelen petrol ticareti anlaşması, ekonomik toparlanmayı destekliyor, ancak dış borç ve bağımlılık uzun vadeli riskler yaratabilir. Türkiye’nin diplomatik ve insani girişimleri, Suriye için bir çıkış yolu sunuyor, ancak mezhepsel bölünmeler ve dış müdahaleler, istikrarı zorlaştırıyor.

SWOT Analizi

SWOT Yorumu: Şam Hükümeti’nin SWOT tablosu, dış destekle ayakta kalmaya çalışan ancak iç zorluklarla mücadele eden bir geçiş yönetimini ortaya koyuyor. Rusya ve İran’ın sınırlı askeri ve ekonomik desteği, yeni yönetimin idari kontrolünü desteklerken, toplumsal dayanışma halkın direncini yansıtıyor. AB’nin yaptırımları kaldırması ve Irak gibi bölgesel müttefikler, ekonomik ve diplomatik nefes alma alanı sunuyor. Ancak altyapı hasarı, ekonomik kriz ve iç güvenlik tehditleri, yönetimin meşruiyetini zorluyor. Hava savunma zayıflığı, dış müdahalelere karşı kırılganlık yaratıyor. Türkiye’nin arabuluculuğu ve Çin’den teknik destek, yeniden yapılanma fırsatı sunarken, uluslararası yardım ekonomik toparlanmayı destekleyebilir. Ancak İsrail’in hava saldırıları, terörist gruplar ve IŞİD’in yeniden canlanma riski, istikrarı tehdit ediyor.

Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) SWOT tablosu, kuzeydoğudaki özerk kontrolünü ve ABD ile iş birliğini öne çıkarıyor. Petrol rezervleri ekonomik avantaj sağlarken, yerel toplumsal destek ve IŞİD’e karşı mücadele deneyimi bölgesel ağırlığını artırıyor. Ancak Şam ile entegrasyon gerilimleri, özerklik taleplerini karmaşıklaştırıyor; sınırlı uluslararası tanınma ve askeri kapasite eksikliği, manevra alanını daraltıyor. Şam ile müzakereler ve ABD ile devam eden destek, özerklik anlaşmaları için fırsat sunarken, petrol gelirleri ekonomik gücü artırabilir. Ancak Şam’ın merkezi kontrol baskısı, Türkiye’nin YPG karşıtlığı ve IŞİD’in yeniden canlanma riski, SDG’nin konumunu zorlaştırıyor.

İran’ın SWOT tablosu, Suriye’deki sınırlı askeri varlığı ve vekil ağlarıyla bölgesel etkisini vurguluyor. Şii milisler ve Rusya ile ittifak, jeopolitik ağırlığını artırırken, ideolojik etki Suriye’deki konumunu destekliyor. Ancak uluslararası yaptırımlar ve teknolojik sınırlamalar, operasyonel etkinliğini daraltıyor; iç ekonomik baskılar ve hava savunma zayıflığı, kırılganlık yaratıyor. Suriye ile stratejik ortaklık ve Türkiye’nin arabuluculuğu, bölgesel etkiyi artırma fırsatı sunuyor. Ancak İsrail’in hava saldırıları, ABD’nin baskısı ve vekil grupların kırılganlığı, İran’ın hedeflerini riske atıyor.

İsrail’in SWOT tablosu, teknolojik ve askeri üstünlüğünü öne çıkarıyor. Hava ve siber savaş kapasitesi, hızlı operasyonlar sağlar; Mossad’ın istihbarat ağı, tehditleri önceden tespit etme avantajı sunar. ABD ve bölgesel müttefikler, stratejik derinliği artırır. Ancak yüksek askeri harcamalar, ekonomik kaynakları zorlarken, iç siyasi bölünmeler karar alma süreçlerini karmaşıklaştırıyor. Suriye’deki İran etkisini sınırlama ve Türkiye’nin arabuluculuğu, stratejik fırsatlar sunuyor. Ancak İran ve vekillerinin tehditleri, Suriye’den roket saldırıları ve iç protestolar, İsrail’in konumunu riske atıyor.

ABD’nin SWOT tablosu, küresel askeri ve diplomatik gücünü yansıtıyor. SDG ile iş birliği ve teknolojik liderlik, Suriye’deki etkisini sürdürürken, yaptırım kapasitesi stratejik bir araç sağlıyor. Ancak iç siyasi bölünmeler ve yardım yorgunluğu, taahhütleri zedeliyor; askeri varlık azaltımı, etkiyi daraltıyor. IŞİD’le mücadele iş birliği ve Türkiye’nin arabuluculuğu, istikrar projeleri için fırsat sunuyor. Ancak İran ve Rusya’nın etkisi, IŞİD’in yeniden canlanma riski ve bölgesel gerilimler, ABD’nin hedeflerini tehdit ediyor.

Rusya’nın SWOT tablosu, Suriye’deki askeri üslerini ve Şam ile ittifakını öne çıkarıyor. Hava savunma sistemleri ve diplomatik etki, stratejik avantaj sağlıyor. Ancak ekonomik yaptırımlar ve teknolojik sınırlamalar, operasyonel kapasiteyi daraltıyor; askeri yayılma maliyetleri, dayanıklılığı tehdit ediyor. Şam ile ortaklık ve Türkiye’nin arabuluculuğu, bölgesel etkiyi artırma fırsatı sunuyor. Ancak İsrail’in hava saldırıları, ABD’nin baskısı ve IŞİD’in yeniden canlanma riski, Rusya’nın konumunu riske atıyor.

Yararlanılan / Esinlenilen Kaynaklar:

SANA, Al-Watan, Reuters, BBC, Al Jazeera, The Guardian, The Washington Post, TASS, Anadolu Ajansı, Al Monitor, UN News, Euronews, The Times of Israel, Global Times, Mehr News, X Posts