D-8, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye'nin oluşturduğu bir ekonomik işbirliği örgütüdür. Azerbaycan, 2024'te katılmıştır. D-8, ekonomik kalkınmayı teşvik edip, küresel ticaret fırsatlarını artırmayı hedefler.
Haber Giriş Tarihi: 27.02.2024 14:28
Haber Güncellenme Tarihi: 27.02.2024 14:36
Kaynak:
Haber Merkezi
www.jeopolitikhaber.com
D-8 Gelişen Sekiz Ülkeler
1. Genel Bilgi
D-8 Nedir?
D-8 Gelişen Sekiz Ülkeler, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye tarafından oluşturulan bir ekonomik işbirliği örgütüdür. Azerbaycan, 19 Aralık 2024’te dokuzuncu üye olarak katılmıştır. 15 Haziran 1997’de İstanbul’da düzenlenen Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde resmi olarak kurulan D-8, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi olan bu ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasını hızlandırmayı, küresel ekonomideki pozisyonlarını güçlendirmeyi ve ticaret fırsatlarını artırmayı hedefler. D-8, 1,28 milyardan fazla nüfusuyla dünya Müslüman nüfusunun yaklaşık %63’ünü ve dünya toplam nüfusunun %16’sını temsil eder.
Kuruluş Tarihi:
D-8, 22 Ekim 1996’da İstanbul’da düzenlenen “Kalkınma için İşbirliği Konferansı” ile temelleri atılarak, 15 Haziran 1997’de İstanbul Deklarasyonu ile resmi olarak kurulmuştur. Örgüt, eski Türkiye Başbakanı Necmettin Erbakan’ın önerisiyle şekillenmiştir.
Merkez:
D-8’in Daimi Sekreterya merkezi İstanbul, Türkiye’dedir. 2009’da Kuala Lumpur’da alınan kararla resmiyet kazanan bu merkez, örgütün idari ve koordinasyon faaliyetlerini yürütür.
2. Amaç ve Görevler
Ana Amaç:
D-8, üye ülkeler arasında ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik ederek küresel ekonomideki konumlarını güçlendirmeyi, ticaret fırsatlarını çeşitlendirmeyi ve uluslararası karar alma süreçlerinde daha etkili katılımlarını sağlamayı hedefler. Örgüt, barış, diyalog, işbirliği, adalet, eşitlik ve demokrasi ilkelerine dayanır.
Temel Görevler:
Ekonomik İşbirliği: Tercihli Ticaret Anlaşması (PTA) ile üye ülkeler arasında ticareti artırır.
Sosyal Kalkınma: Yoksullukla mücadele, eğitim ve sağlık projelerini destekler.
Teknolojik Gelişim: Bilim, teknoloji ve yenilik alanlarında işbirliğini teşvik eder.
Küresel Temsil: Üye ülkelerin uluslararası platformlarda sesini güçlendirir.
Sürdürülebilirlik: İklim değişikliği ve çevre projelerine odaklanır.
3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler
Üye Ülkeler:
D-8, şu anda dokuz üye ülkeden oluşur: Azerbaycan, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye. Azerbaycan, 2024’te örgüte katılarak üye sayısını artırmıştır.
Gözlemciler:
D-8’in resmi gözlemci statüsü yoktur. Ancak, diğer gelişmekte olan ülkeler, örgütün hedef ve ilkelerine uygunluk durumunda üyelik için başvurabilir.
Üyelik Kriterleri:
Üyelik, gelişmekte olan, İİT üyesi veya ortak değerleri paylaşan ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.
4. Organizasyon Yapısı
Yönetim:
D-8’in en yüksek organı, iki yılda bir toplanan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’dir. Dışişleri Bakanları Konseyi, siyasi karar alma organı olarak işlev görür. Komisyon, teknik ve idari konuları koordine eder. İstanbul’daki Sekreterya, Genel Sekreter liderliğinde günlük operasyonları yürütür.
Çalışma Şekli:
Örgüt, sektörel bazda işbirliği yapar; her üye ülke bir veya daha fazla sektörü koordine eder (örneğin, Türkiye: sanayi, sağlık, çevre; İran: bilim ve teknoloji). Düzenli zirveler, bakanlar toplantıları ve teknik komiteler aracılığıyla faaliyetler yürütülür.
Finansman:
D-8’in bütçesi, üye ülkelerin katkıları ve uluslararası bağışlarla finanse edilir. Örgüt, D-8 Kalkınma Fonu gibi finansal mekanizmalar oluşturmayı planlamaktadır.
5. Yetkiler ve Sınırlamalar
Yetkiler:
Ticaret Politikaları: Tercihli Ticaret Anlaşması ile gümrük avantajları sağlar.
Proje Geliştirme: Sanayi, enerji ve tarım gibi alanlarda projeler başlatır.
Uluslararası Temsil: Üye ülkelerin küresel platformlarda ortak hareket etmesini sağlar.
Sınırlamalar:
Kararları bağlayıcı değildir; uygulama üye ülkelerin isteğine bağlıdır.
Finansman eksikliği, büyük ölçekli projeleri sınırlar.
Üye ülkeler arasındaki siyasi farklılıklar işbirliğini zorlaştırabilir.
6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları
Ekonomik Faaliyetler:
D-8, 2008’de yürürlüğe giren Tercihli Ticaret Anlaşması (PTA) ile üye ülkeler arasında ticareti artırmayı hedefler. 2020’de üye ülkeler arasındaki ticaret hacmi 110 milyar dolara ulaşmıştır. Örgüt, yerel para birimiyle ödeme sistemleri geliştirmeyi planlamaktadır.
Bilim ve Teknoloji:
D-8, teknoloji transferi ve inovasyon projelerine odaklanır. Örneğin, İran liderliğinde Petrokimya Birliği kurulmuş, Türkiye ise sanayi ve çevre projelerine öncülük etmiştir.
Sürdürülebilir Kalkınma:
Örgüt, gıda güvenliği, iklim değişikliği ve dijital dönüşüm gibi konularda projeler yürütür. 2024’te Mısır, sürdürülebilir tarım için tohum bankası girişimini başlatmıştır.
7. Türkiye’nin Rolü
Üyelik:
Türkiye, D-8’in kurucu üyesidir ve örgütün merkezi İstanbul’dadır. Sanayi, sağlık ve çevre sektörlerini koordine eder.
İlişkiler:
Türkiye, D-8 ülkeleriyle ekonomik ve kültürel bağları güçlendirmiştir. Örneğin, 2023’te Malezya ile D-8 Ekonomi ve Finans Merkezi kurulması için anlaşma imzalanmıştır.
Stratejik Durum:
Türkiye, D-8’in lider ülkelerinden biri olarak, örgütün küresel ekonomik etkisini artırmayı ve İslam dünyasında işbirliğini güçlendirmeyi hedefler.
8. Tarihi ve Başarıları
Tarihçe:
1996: İstanbul’da Kalkınma için İşbirliği Konferansı düzenlendi.
1997: D-8, İstanbul Deklarasyonu ile kuruldu.
2008: Tercihli Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi.
2024: Azerbaycan dokuzuncu üye oldu.
2025: Endonezya, 12. zirveye ev sahipliği yapacak.
Başarılar:
Üye ülkeler arasındaki ticaret hacmini 1997’de 15 milyar dolardan 2020’de 110 milyar dolara çıkardı.
Bilim, teknoloji ve tarım alanlarında projeler başlattı.
Üye ülkeler arasındaki siyasi gerilimler işbirliğini zorlaştırır.
Tercihli Ticaret Anlaşması’nın tam uygulanması gecikmektedir.
Eleştiriler:
Örgüt, bağlayıcı kararlar alamaması nedeniyle etkisiz bulunur.
Bazı üyeler, ekonomik entegrasyon yerine bireysel çıkarlara odaklanır.
Proje çeşitliliği, kaynakların dağılmasına neden olur.
10. Gelecek Perspektifi
Güncel Durum:
2024’te Kahire’de düzenlenen 11. Zirve’de Azerbaycan’ın üyeliği kabul edilmiş ve 2025’te Endonezya’nın ev sahipliği yapacağı duyurulmuştur. D-8, 2020-2030 On Yıllık Yol Haritası ile ticaret hacmini artırmayı hedefler.
Miras:
D-8, Müslüman çoğunluklu gelişmekte olan ülkeler arasında işbirliğini güçlendirmiş, ancak finansman ve siyasi farklılıklar nedeniyle tam potansiyeline ulaşamamıştır. Gelecekte, dijital ekonomi ve yeşil projelerle etkisini artırması beklenir.
Faydalanılan Kaynaklar:
(D-8 Organization for Economic Cooperation Official Website), (World Scientific–Economic Growth Centre), (The Business Today Egypt), (The Diplomat), (Al Jazeera), (Reuters Africa News), (The Africa Report), (East Asia Forum), (South China Morning Post), (Council on Foreign Relations), (ASEAN Foundation), (The Asahi Shimbun), (CGTN), (Asia Times), (DW News), (AP News), (World Bank Reports), (Islamic Development Bank Reports)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
D-8 Gelişen Sekiz
D-8, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye'nin oluşturduğu bir ekonomik işbirliği örgütüdür. Azerbaycan, 2024'te katılmıştır. D-8, ekonomik kalkınmayı teşvik edip, küresel ticaret fırsatlarını artırmayı hedefler.
D-8 Gelişen Sekiz Ülkeler
1. Genel Bilgi
D-8 Nedir?
D-8 Gelişen Sekiz Ülkeler, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye tarafından oluşturulan bir ekonomik işbirliği örgütüdür. Azerbaycan, 19 Aralık 2024’te dokuzuncu üye olarak katılmıştır. 15 Haziran 1997’de İstanbul’da düzenlenen Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde resmi olarak kurulan D-8, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi olan bu ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasını hızlandırmayı, küresel ekonomideki pozisyonlarını güçlendirmeyi ve ticaret fırsatlarını artırmayı hedefler. D-8, 1,28 milyardan fazla nüfusuyla dünya Müslüman nüfusunun yaklaşık %63’ünü ve dünya toplam nüfusunun %16’sını temsil eder.
Kuruluş Tarihi:
D-8, 22 Ekim 1996’da İstanbul’da düzenlenen “Kalkınma için İşbirliği Konferansı” ile temelleri atılarak, 15 Haziran 1997’de İstanbul Deklarasyonu ile resmi olarak kurulmuştur. Örgüt, eski Türkiye Başbakanı Necmettin Erbakan’ın önerisiyle şekillenmiştir.
Merkez:
D-8’in Daimi Sekreterya merkezi İstanbul, Türkiye’dedir. 2009’da Kuala Lumpur’da alınan kararla resmiyet kazanan bu merkez, örgütün idari ve koordinasyon faaliyetlerini yürütür.
2. Amaç ve Görevler
Ana Amaç:
D-8, üye ülkeler arasında ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik ederek küresel ekonomideki konumlarını güçlendirmeyi, ticaret fırsatlarını çeşitlendirmeyi ve uluslararası karar alma süreçlerinde daha etkili katılımlarını sağlamayı hedefler. Örgüt, barış, diyalog, işbirliği, adalet, eşitlik ve demokrasi ilkelerine dayanır.
Temel Görevler:
3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler
Üye Ülkeler:
D-8, şu anda dokuz üye ülkeden oluşur: Azerbaycan, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye. Azerbaycan, 2024’te örgüte katılarak üye sayısını artırmıştır.
Gözlemciler:
D-8’in resmi gözlemci statüsü yoktur. Ancak, diğer gelişmekte olan ülkeler, örgütün hedef ve ilkelerine uygunluk durumunda üyelik için başvurabilir.
Üyelik Kriterleri:
Üyelik, gelişmekte olan, İİT üyesi veya ortak değerleri paylaşan ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.
4. Organizasyon Yapısı
Yönetim:
D-8’in en yüksek organı, iki yılda bir toplanan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’dir. Dışişleri Bakanları Konseyi, siyasi karar alma organı olarak işlev görür. Komisyon, teknik ve idari konuları koordine eder. İstanbul’daki Sekreterya, Genel Sekreter liderliğinde günlük operasyonları yürütür.
Çalışma Şekli:
Örgüt, sektörel bazda işbirliği yapar; her üye ülke bir veya daha fazla sektörü koordine eder (örneğin, Türkiye: sanayi, sağlık, çevre; İran: bilim ve teknoloji). Düzenli zirveler, bakanlar toplantıları ve teknik komiteler aracılığıyla faaliyetler yürütülür.
Finansman:
D-8’in bütçesi, üye ülkelerin katkıları ve uluslararası bağışlarla finanse edilir. Örgüt, D-8 Kalkınma Fonu gibi finansal mekanizmalar oluşturmayı planlamaktadır.
5. Yetkiler ve Sınırlamalar
Yetkiler:
Sınırlamalar:
6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları
Ekonomik Faaliyetler:
D-8, 2008’de yürürlüğe giren Tercihli Ticaret Anlaşması (PTA) ile üye ülkeler arasında ticareti artırmayı hedefler. 2020’de üye ülkeler arasındaki ticaret hacmi 110 milyar dolara ulaşmıştır. Örgüt, yerel para birimiyle ödeme sistemleri geliştirmeyi planlamaktadır.
Bilim ve Teknoloji:
D-8, teknoloji transferi ve inovasyon projelerine odaklanır. Örneğin, İran liderliğinde Petrokimya Birliği kurulmuş, Türkiye ise sanayi ve çevre projelerine öncülük etmiştir.
Sürdürülebilir Kalkınma:
Örgüt, gıda güvenliği, iklim değişikliği ve dijital dönüşüm gibi konularda projeler yürütür. 2024’te Mısır, sürdürülebilir tarım için tohum bankası girişimini başlatmıştır.
7. Türkiye’nin Rolü
Üyelik:
Türkiye, D-8’in kurucu üyesidir ve örgütün merkezi İstanbul’dadır. Sanayi, sağlık ve çevre sektörlerini koordine eder.
İlişkiler:
Türkiye, D-8 ülkeleriyle ekonomik ve kültürel bağları güçlendirmiştir. Örneğin, 2023’te Malezya ile D-8 Ekonomi ve Finans Merkezi kurulması için anlaşma imzalanmıştır.
Stratejik Durum:
Türkiye, D-8’in lider ülkelerinden biri olarak, örgütün küresel ekonomik etkisini artırmayı ve İslam dünyasında işbirliğini güçlendirmeyi hedefler.
8. Tarihi ve Başarıları
Tarihçe:
Başarılar:
9. Zorluklar ve Eleştiriler
Zorluklar:
Eleştiriler:
10. Gelecek Perspektifi
Güncel Durum:
2024’te Kahire’de düzenlenen 11. Zirve’de Azerbaycan’ın üyeliği kabul edilmiş ve 2025’te Endonezya’nın ev sahipliği yapacağı duyurulmuştur. D-8, 2020-2030 On Yıllık Yol Haritası ile ticaret hacmini artırmayı hedefler.
Miras:
D-8, Müslüman çoğunluklu gelişmekte olan ülkeler arasında işbirliğini güçlendirmiş, ancak finansman ve siyasi farklılıklar nedeniyle tam potansiyeline ulaşamamıştır. Gelecekte, dijital ekonomi ve yeşil projelerle etkisini artırması beklenir.
Faydalanılan Kaynaklar:
(D-8 Organization for Economic Cooperation Official Website), (World Scientific–Economic Growth Centre), (The Business Today Egypt), (The Diplomat), (Al Jazeera), (Reuters Africa News), (The Africa Report), (East Asia Forum), (South China Morning Post), (Council on Foreign Relations), (ASEAN Foundation), (The Asahi Shimbun), (CGTN), (Asia Times), (DW News), (AP News), (World Bank Reports), (Islamic Development Bank Reports)
En Çok Okunan Haberler