Evrensel Posta Birliği

1. Genel Bilgi

Evrensel Posta Birliği Nedir?
Evrensel Posta Birliği, dünya genelinde posta politikalarını koordine eden ve uluslararası posta sistemini düzenleyen Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşudur. 1874 yılında Bern Antlaşması ile Genel Posta Birliği adıyla kurulmuş, 1878’de bugünkü adını almıştır. Üye ülkeler arasında posta hizmetlerinin standartlaştırılmasını ve işbirliğini sağlar.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_Postal_Union)

Kuruluş Tarihi:
Evrensel Posta Birliği, 9 Ekim 1874’te 22 ülke tarafından Bern, İsviçre’de kurulmuş ve 1 Ocak 1875’te yürürlüğe girmiştir. 1 Temmuz 1948’de BM ihtisas kuruluşu olmuştur.

[](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

Merkez:
Evrensel Posta Birliği’nin merkezi İsviçre’nin Bern şehrindedir.

2. Amaç ve Görevler

Ana Amaç:
Evrensel Posta Birliği, küresel posta şebekesini tek bir alan olarak düzenlemeyi, posta hizmetlerinin gelişmesini sağlamayı ve üye ülkeler arasında sosyal, kültürel ve ekonomik işbirliğine katkıda bulunmayı hedefler.

[](https://tr.wikipedia.org/wiki/D%25C3%25BCnya_Posta_Birli%25C4%259Fi)

Temel Görevler:

• Standartlaştırma: Uluslararası posta gönderileri için standartlar belirler (örneğin, elektronik veri değişimi, posta kodlama).
• İşbirliği: Üye ülkeler arasında teknik, operasyonel ve mali işbirliğini teşvik eder.
• Teknik Destek: Gelişmekte olan ülkelere posta altyapısını güçlendirmek için destek sağlar.
• Politika Geliştirme: Posta hacmini artırmak ve hizmet kalitesini iyileştirmek için düzenlemeler hazırlar.
• [](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler

Üye Ülkeler:
Evrensel Posta Birliği, 192 üye ülkeden oluşur (2025 itibarıyla). Türkiye, 1874’te kurucu üye olmuştur. Tüm BM üyesi ülkeler katılabilir; BM üyesi olmayan ülkeler, üyelerin üçte iki çoğunluğuyla kabul edilir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_Postal_Union)

Gözlemciler:
Birlik, uluslararası kuruluşlar ve bölgesel posta örgütlerini gözlemci olarak kabul eder. Gözlemciler toplantılara katılır, ancak oy hakkı yoktur.

Üyelik Kriterleri:
Üyelik, posta idaresi olan ve Birlik’in anayasasını kabul eden ülkelere açıktır. Yeni üyeler, Kongre veya Yönetim Konseyi tarafından onaylanır.

4. Organizasyon Yapısı

Yönetim:
Evrensel Posta Birliği, dört ana organdan oluşur: Kongre, Yönetim Konseyi (CA), Posta İşletme Konseyi (POC) ve Uluslararası Büro (IB). Genel Direktör, 2013’ten beri Bishar Hussein’dir (Kenya).

[](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

Çalışma Şekli:
Kongre, her dört yılda bir toplanır ve stratejik kararlar alır. Yönetim Konseyi (41 üye) ve Posta İşletme Konseyi (40 üye), sırasıyla politik ve teknik konuları yönetir. Uluslararası Büro, Bern’de sekretarya olarak hizmet verir.

[](https://tr.wikipedia.org/wiki/D%25C3%25BCnya_Posta_Birli%25C4%259Fi)

Finansman:
Birlik, üye ülkelerin katkıları ve posta hizmet gelirleriyle finanse edilir.

5. Yetkiler ve Sınırlamalar

Yetkiler:

• Düzenleme: Uluslararası posta kurallarını belirler ve standartlar oluşturur.
• Seçim: Kongre, Genel Direktör, Yönetim Konseyi ve Posta İşletme Konseyi üyelerini seçer.
• Destek: Teknik yardım ve eğitim programları düzenler.
• [](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

Sınırlamalar:

• Bağlayıcı yaptırım yetkisi yoktur; kararlar gönüllü uygulanır.
• Finansman, üye ülkelerin katkılarına bağlıdır.
• Ulusal posta politikaları, ülkelerin egemenlik alanındadır.

6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları

Standartlaştırma:
Evrensel Posta Birliği, elektronik veri değişimi (EDI), posta kodlama ve formlar için standartlar geliştirir. Standartlar Kurulu, bu düzenlemeleri koordine eder.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_Postal_Union)

Mektup Yazma Yarışması:
1971’den beri 9-15 yaş arası gençler için düzenlenen yarışma, okuryazarlığı ve dil becerilerini teşvik eder. Kazananlara altın, gümüş ve bronz madalyalar verilir; birinciler Bern’e davet edilir.

[](https://www.ptt.gov.tr/duyurular/evrensel-posta-birligi-universal-postal-union-gencler-arasinda-mektup-yazma-yarismasi-854e242f129f42f4a9d52d4d7ef54809)

İşbirliği:
Birlik, BM Kalkınma Programı (UNDP) ve BM Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP) ile uyuşturucu kaçakçılığı önleme ve çevre bilinci projelerinde çalışır.

[](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

7. Türkiye’nin Rolü

Üyelik:
Türkiye, 1874’te Evrensel Posta Birliği’nin kurucu üyesidir.

[](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

Katılım:
Türkiye, 2016’da 26. Dünya Posta Kongresi’ne İstanbul’da ev sahipliği yapmış ve 2016-2020 döneminde Yönetim Konseyi Başkanlığı’nı üstlenmiştir.

Faaliyetler:
Türkiye, PTT A.Ş. aracılığıyla Birlik’in standartlarına uygun hizmetler sunar ve Mektup Yazma Yarışması gibi etkinliklere katılır. Örneğin, 2025’te 54. yarışma sonuçlanmıştır.

[](https://www.ptt.gov.tr/)

8. Tarihi ve Başarıları

Tarihçe:

• 1874: Bern Antlaşması ile kuruldu.
• 1878: Genel Posta Birliği, Evrensel Posta Birliği adını aldı.
• 1948: BM ihtisas kuruluşu oldu.
• 2016: İstanbul’da 26. Dünya Posta Kongresi düzenlendi.
• [](http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/353725)

Başarılar:

• Uluslararası posta sistemini standartlaştırdı.
• Gelişmekte olan ülkelerde posta altyapısını güçlendirdi.
• Gençler arasında okuryazarlığı teşvik eden yarışmalar düzenledi.
• [](https://www.ptt.gov.tr/duyurular/evrensel-posta-birligi-universal-postal-union-gencler-arasinda-mektup-yazma-yarismasi-854e242f129f42f4a9d52d4d7ef54809)

9. Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

• E-ticaretin artışı ve mektup hacminin azalması, posta hizmetlerini zorlar.
• Gelişmekte olan ülkelerde veri sistemleri ve altyapı eksiklikleri bulunur.
• İklim değişikliği, lojistik süreçleri etkiler.
• [](https://www.upu.int/en/home)

Eleştiriler:

• Tavsiye kararlarının bağlayıcı olmaması, etkinliği sınırlayabilir.
• Evrensel Posta Hizmet Fonu’nun kullanımı (örneğin, Türkiye’de 13,2 milyar TL’nin yarısının harcanmaması) eleştirilmiştir.
• Bazı ülkeler, standartların uygulanmasında yetersiz kalır.

10. Gelecek Perspektifi

Genişleme:
Yeni teknolojiler ve e-ticaretle entegrasyon, Birlik’in faaliyetlerini genişletebilir.

Küresel Posta:
Dijital dönüşüm, çevre dostu lojistik ve veri yönetimi, küresel posta sektörünün öncelikleri olacaktır.

[](https://www.upu.int/en/home)

Faydalanılan Kaynaklar:
Evrensel Posta Birliği Resmi Web Sitesi, T.C. Dışişleri Bakanlığı, T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı, Birleşmiş Milletler Raporları, Posta Hizmetleri Akademik Kaynakları