Batı Afrika Kalkınma Bankası

1. Genel Bilgi

Batı Afrika Kalkınma Bankası Nedir?
Batı Afrika Kalkınma Bankası, Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği (UEMOA) üyesi ülkelerde ekonomik kalkınma ve bölgesel entegrasyonu desteklemek amacıyla kurulan bir finans kuruluşudur. 1973 yılında kurulan banka, altyapı, enerji, tarım ve sosyal projeleri finanse eder.

Kuruluş Tarihi:
Batı Afrika Kalkınma Bankası, 14 Kasım 1973 tarihinde kurulmuştur. Faaliyetlerine 1976 yılında başlamıştır.

Merkez:
Batı Afrika Kalkınma Bankası’nın merkezi Togo’nun Lomé şehrindedir.

2. Amaç ve Görevler

Ana Amaç:
Batı Afrika Kalkınma Bankası, üye ülkelerde yoksulluğu azaltmayı, ekonomik büyümeyi desteklemeyi ve bölgesel entegrasyonu güçlendirmeyi hedefler. Sürdürülebilir kalkınma için finansman sağlar.

Temel Görevler:

• Finansman Sağlama: Altyapı, enerji, tarım ve sosyal projeler için kredi ve hibe sunar.
• Bölgesel Entegrasyon: Üye ülkeler arasında ekonomik işbirliğini teşvik eder.
• Teknik Destek: Proje geliştirme ve uygulama süreçlerinde üye ülkelere teknik yardım sağlar.
• Sürdürülebilirlik: İklim değişikliğiyle mücadele ve çevre dostu projeleri destekler.

3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler

Üye Ülkeler:
Batı Afrika Kalkınma Bankası, Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği’nin 8 üye ülkesini kapsar (2025 itibarıyla): Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine-Bissau, Mali, Nijer, Senegal ve Togo. Ayrıca, Afrika dışından bazı ülkeler ve kuruluşlar hissedar olarak yer alır.

Gözlemciler:
Banka, uluslararası finans kuruluşlarını ve bölgesel örgütleri gözlemci olarak kabul eder. Gözlemciler, toplantılara katılır ancak karar alma sürecinde oy hakkı yoktur.

Üyelik Kriterleri:
Üyelik, UEMOA üyesi ülkelere ve bankanın kalkınma hedeflerini destekleyen diğer ülkelere veya kuruluşlara açıktır. Yeni üyeler, Yönetim Kurulu tarafından onaylanır.

4. Organizasyon Yapısı

Yönetim:
Batı Afrika Kalkınma Bankası, bir Başkan tarafından yönetilir (2025 itibarıyla Serge Ekué). Yönetim Kurulu, üye ülkelerin temsilcilerinden oluşur ve stratejik kararları denetler.

Çalışma Şekli:
Banka, teknik komiteler ve bölgesel ofislerle faaliyet gösterir. Batı Afrika Merkez Bankası (BCEAO) ile yakın işbirliği içindedir. Kararlar, üye ülkelerin çoğunluk oylarıyla alınır.

Finansman:
Bankanın bütçesi, üye ülkelerin sermaye katkıları, uluslararası tahvil ihracı ve proje gelirleriyle finanse edilir.

5. Yetkiler ve Sınırlamalar

Yetkiler:

• Finansman Sağlama: Kredi, hibe ve garanti yoluyla kalkınma projelerini destekler.
• Politika Danışmanlığı: Üye ülkelere ekonomik kalkınma için stratejik rehberlik eder.
• Bölgesel Koordinasyon: UEMOA ülkeleri arasında ekonomik uyumu teşvik eder.

Sınırlamalar:

• Bağlayıcı yaptırım yetkisi yoktur; politikalar gönüllü uygulanır.
• Finansman, üye ülkelerin ekonomik kapasitelerine ve uluslararası piyasalara bağlıdır.
• Ulusal politikalar, ülkelerin egemenlik alanındadır.

6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları

Altyapı Projeleri:
Batı Afrika Kalkınma Bankası, yol, köprü, enerji santralleri ve su temini gibi altyapı projelerini finanse eder. Örneğin, 2023’te Senegal’de enerji altyapısı için 150 milyon dolar kredi sağlanmıştır.

Tarım ve Gıda Güvenliği:
Banka, tarımsal üretimi artırmak için sulama sistemleri ve küçük çiftçi destek programlarını finanse eder.

İklim ve Sürdürülebilirlik:
Yenilenebilir enerji ve iklim değişikliğiyle mücadele projelerine yatırım yapar. 2024’te Mali’de güneş enerjisi projelerine destek sağlanmıştır.

7. Türkiye’nin Rolü

İlişkiler:
Türkiye, Batı Afrika Kalkınma Bankası’nın üyesi olmamakla birlikte, üye ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkiler geliştirir. Türk firmaları, bankanın finanse ettiği projelerde yer alabilir.

Katılım:
Türkiye, UEMOA ülkeleriyle (örneğin, Senegal, Fildişi Sahili) ticaret ve altyapı projelerinde işbirliği yapar. TİKA, bu ülkelerde kalkınma projeleri yürütür.

Ekonomik İşbirliği:
Türkiye, Afrika’ya Açılım Politikası kapsamında Batı Afrika’da altyapı ve inşaat projelerine katılır. Örneğin, Albayrak Grubu’nun Gine’deki liman işletmeciliği, bölgesel işbirliğini destekler.

[](https://www.albayrak.com.tr/blog/2024/05/21/albarak-grubu-afrika-kalkinma-bankasi-baskan-yardimcisi-ile-gorusmeler-gerceklestirdi/)

8. Tarihi ve Başarıları

Tarihçe:

• 1973: Batı Afrika Kalkınma Bankası, UEMOA ülkeleri tarafından kuruldu.
• 1976: İlk kredi faaliyetleri başladı.
• 2003: Banka, sermaye artırımına gitti ve bölgesel projeleri genişletti.
• 2020: Eko para birimine geçişle uyumlu finansal politikalar geliştirildi.

Başarılar:

• Bölgesel altyapı projelerinde 10 milyar doların üzerinde finansman sağladı.
• Tarım ve gıda güvenliği projeleriyle milyonlarca çiftçiyi destekledi.
• Yenilenebilir enerji yatırımlarıyla bölgedeki enerji erişimini artırdı.

9. Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

• Üye ülkeler arasında ekonomik gelişmişlik farklılıkları projeleri zorlaştırır.
• Bölgesel çatışmalar ve siyasi istikrarsızlık, yatırımları etkiler.
• Finansman, uluslararası piyasalara ve üye katkılarına bağlıdır.

Eleştiriler:

• Bazı projeler, yerel toplulukların ihtiyaçlarına yeterince odaklanmayabilir.
• Fransa’nın bölgedeki etkisi, bağımsızlığa yönelik tartışmalara yol açar.
• Proje uygulamalarında şeffaflık eksikliği eleştirilmiştir.

10. Gelecek Perspektifi

Genişleme:
Banka, yeni hissedarların katılımı ve uluslararası işbirlikleriyle büyüyebilir.

Küresel Kalkınma:
Eko para biriminin yaygınlaşması ve sürdürülebilir kalkınma projeleri, bankanın bölgesel etkisini artırabilir.

Faydalanılan Kaynaklar:
Batı Afrika Kalkınma Bankası Resmi Web Sitesi, T.C. Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Raporları, Kalkınma Ekonomisi Akademik Kaynakları