Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA)

1. Genel Bilgi

CICA Nedir?
Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA), İngilizce adıyla Conference on Interaction and Confidence-Building Measures in Asia, Asya’da barış, güvenlik ve istikrarı teşvik etmek amacıyla hükümetlerarası bir forum olarak 1992’de kurulmuştur. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 5 Ekim 1992’de Birleşmiş Milletler 47. Genel Kurulunda önerilen CICA, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) modeline benzer bir yapı oluşturmayı hedefler. Örgüt, güvenliğin bölünmezliği, ortak inisiyatif ve küçük-büyük devletlerin karşılıklı yarar sağlayan etkileşimini önceliklendirir. CICA, ekonomik, çevresel, insani, yeni tehditler ve askeri-siyasi alanlarda güven artırıcı önlemler geliştirir. 2025 itibarıyla 28 tam üyesi ve 9 gözlemci ülkesiyle Asya’nın en geniş güvenlik forumlarından biridir.

[](https://tr.wikipedia.org/wiki/Asya%25E2%2580%2599da_%25C4%25B0%25C5%259Fbirli%25C4%259Fi_ve_G%25C3%25BCven_Artt%25C4%25B1r%25C4%25B1c%25C4%25B1_%25C3%2596nlemler_Konferans%25C4%25B1)[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

Kuruluş Tarihi:
CICA, 5 Ekim 1992’de Kazakistan’ın önerisiyle başlatılmış ve ilk Dışişleri Bakanları Toplantısı 14 Eylül 1999’da yapılmıştır. İlk zirve, 4 Haziran 2002’de Almatı’da düzenlenmiş ve Almatı Senedi kabul edilmiştir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

Merkez:
CICA’nın merkezi Astana, Kazakistan’dadır. 2025’te yeni Genel Sekreterlik binasının açılışı, örgütün kurumsallaşma sürecini güçlendirmiştir.

2. Amaç ve Görevler

Ana Amaç:
CICA, Asya’da barış, güvenlik ve istikrarı teşvik etmek için çok taraflı işbirliğini geliştirmeyi amaçlar. Güven artırıcı önlemler yoluyla bölgesel diyalogu güçlendirmeyi ve çatışmaları önlemeyi hedefler. Örgüt, Asya’daki farklı kültürler ve siyasi sistemler arasında kapsayıcı bir platform sunar.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

Temel Görevler:

• Güven Artırıcı Önlemler: Askeri-siyasi, ekonomik ve insani alanlarda güven artırıcı politikalar geliştirmek.
• Bölgesel İşbirliği: Üye ülkeler arasında ekonomik, çevresel ve sosyal projeleri teşvik etmek.
• Terörle Mücadele: Terörizm, aşırılıkçılık ve organize suçlarla mücadele için ortak stratejiler oluşturmak.
• Çevresel Sürdürülebilirlik: Çölleşme ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunlara çözümler üretmek.
• Gençlik ve Eğitim: Gençlik konseyleri ve eğitim programlarıyla işbirliğini güçlendirmek.

3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler

Üye Ülkeler:
CICA’nın 28 tam üyesi bulunmaktadır: Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Afganistan, Bahreyn, Bangladeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Mısır, Hindistan, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kamboçya, Katar, Kırgızistan, Kuveyt, Moğolistan, Özbekistan, Pakistan, Filistin, Güney Kore, Rusya, Sri Lanka, Tacikistan, Tayland ve Vietnam.

[](https://www.sde.org.tr/asya/asyada-isbirligi-ve-guven-artirici-onlemler-konferansinin-cica-6-zirvesi-sona-erdi-haberi-27836)

Gözlemciler:
CICA’nın 9 gözlemci üyesi vardır: Belarus, Endonezya, Japonya, Malezya, Filipinler, Ukrayna, ABD, Laos ve Türkmenistan. Ayrıca, BM, AGİT ve Uluslararası Göç Örgütü gibi kuruluşlar gözlemci statüsündedir.

Üyelik Kriterleri:
Üyelik, Asya’da yer alan veya bölgesel güvenliğe katkıda bulunan ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

4. Organizasyon Yapısı

Yönetim:
CICA, Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi tarafından yönetilir ve bu zirveler her dört yılda bir düzenlenir. Dışişleri Bakanları Konseyi, iki yılda bir toplanır. Kıdemli Memurlar Komitesi (KMK), düzenli toplantılarla operasyonel kararları alır. Genel Sekreterlik, Astana’dan idari işleri yürütür ve İcra Direktörü Kairat Sarybay liderliğindedir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

Çalışma Şekli:
CICA, beş ana boyutta (askeri-siyasi, ekonomik, çevresel, insani, yeni tehditler) görev güçleri ve uzman grupları aracılığıyla çalışır. Güven Artırıcı Önlemler Kataloğu, faaliyetlerin temelini oluşturur.

[](https://tr.wikipedia.org/wiki/Asya%25E2%2580%2599da_%25C4%25B0%25C5%259Fbirli%25C4%259Fi_ve_G%25C3%25BCven_Artt%25C4%25B1r%25C4%25B1c%25C4%25B1_%25C3%2596nlemler_Konferans%25C4%25B1)

Finansman:
CICA’nın bütçesi, üye ülkelerin katkıları ve uluslararası bağışlarla finanse edilir. Kazakistan, örgütün ana mali destekçilerinden biridir.

5. Yetkiler ve Sınırlamalar

Yetkiler:

• Politika Koordinasyonu: Üye ülkeler arasında güven artırıcı önlemleri koordine etme.
• Proje Geliştirme: Ekonomik, çevresel ve insani projeler başlatma.
• Diyalog Platformu: Asya ülkeleri arasında kapsayıcı bir diyalog ortamı sağlama.

Sınırlamalar:

• Kararları bağlayıcı değildir; uygulama üye ülkelerin isteğine bağlıdır.
• Çin, Rusya ve Hindistan gibi büyük güçler arasındaki rekabet, işbirliğini zorlaştırabilir.
• Finansman eksikliği, büyük ölçekli projeleri sınırlayabilir.

6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları

Güvenlik ve Terörle Mücadele:
CICA, terörizm, aşırılıkçılık ve organize suçlarla mücadelede ortak stratejiler geliştirir. 2002’deki Almatı Zirvesi’nde, 11 Eylül saldırıları sonrası terörle mücadele öncelikli hale gelmiştir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Conference_on_Interaction_and_Confidence-Building_Measures_in_Asia)

Çevresel Çalışmalar:
CICA, çölleşme ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunlara odaklanır. 2011’de Moğolistan’da Çölleşme ile Mücadele Merkezi kurulması önerilmiş, 2024’te Kazakistan’da Çevre Konulu Bakanlar Konferansı düzenlenmiştir.

[](https://ab.csb.gov.tr/asya-da-isbirligi-ve-guven-arttirici-onlemler-konferansi-haber-288313)[](https://cem.csb.gov.tr/genel-mudurlugumuz-asyada-isbirligi-ve-guven-arttirici-onlemler-konferansi-aigk-cica-toplantisina-katildi...-haber-265417)

Gençlik ve Eğitim:
CICA Gençlik Konseyi, gençlik politikalarını ve eğitim programlarını destekler. 2023’te Semerkant’ta düzenlenen 6. Gençlik Konseyi Toplantısı, Türkiye’nin katılımıyla gerçekleşmiştir.

[](https://uogm.gsb.gov.tr/HaberDetaylari/1/267100/asyada-isbirligi-ve-guven-arttirici-onlemler-konferansi-cica-genclik-konseyi-altinci-toplantisi-ve-uluslararasi-genc-liderler-forumu-nesiller-diya.aspx)

7. Türkiye’nin Rolü

Üyelik:
Türkiye, CICA’nın 16 kurucu üyesinden biridir ve 2010-2014 yılları arasında dönem başkanlığını üstlenmiştir. 2010’daki İstanbul Zirvesi’nde başkanlığı Kazakistan’dan devralmıştır.

[](https://www.mfa.gov.tr/relations-between-turkiye-and-the-conference-on-interaction-and-confidence-building-measures-in-asia.en.mfa)

İlişkiler:
Türkiye, CICA’da aktif bir rol oynar. 2024’te Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran, Azerbaycan’da düzenlenen 7. Bakanlar Konseyi’ne katılmış, çevre ve güvenlik konularında işbirliğini vurgulamıştır.

[](https://x.com/TC_Disisleri/status/1869091034728427748)

Stratejik Durum:
Türkiye, CICA aracılığıyla Asya’daki diplomatik ve ekonomik etkisini artırmayı hedefler. Türk Devletleri Teşkilatı ile CICA arasında işbirliği görüşmeleri yapılmıştır.

[](https://www.turkicstates.org/tr/haber/turk-devletleri-teskilati-genel-sekreteri-asyada-isbirligi-ve-guven-artirici-onlemler-konferansi-cica-icra-direktoru-ile-gorustu)

8. Tarihi ve Başarıları

Tarihçe:

• 1992: Nursultan Nazarbayev, CICA’yı önerdi.
• 1999: İlk Dışişleri Bakanları Toplantısı yapıldı.
• 2002: Almatı Zirvesi’nde Almatı Senedi kabul edildi.
• 2010: Türkiye, İstanbul’da dönem başkanlığını devraldı.
• 2022: Astana Zirvesi’nde CICA’nın uluslararası örgüte dönüşüm süreci başlatıldı.
• 2025: Yeni Genel Sekreterlik binası Astana’da açıldı.

Başarılar:

• Asya’da kapsayıcı bir güvenlik platformu oluşturdu.
• Terörle mücadele ve çevresel işbirliği projelerinde ilerleme sağladı.
• 28 üyeli geniş bir forum haline geldi.

9. Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

• Üye ülkeler arasındaki siyasi farklılıklar, işbirliğini zorlaştırır.
• Bağlayıcı kararlar alamama, örgütün etkisini sınırlar.
• Afganistan gibi bölgesel krizler, güvenlik hedeflerini karmaşıklaştırır.

Eleştiriler:

• CICA, AGİT kadar etkili bir kurumsal yapı geliştirememiştir.
• Büyük güçlerin (Çin, Rusya, Hindistan) rekabeti, ortak hedefleri gölgeler.
• Finansman eksikliği, projelerin uygulanmasını sınırlar.

10. Gelecek Perspektifi

Güncel Durum:
2025 itibarıyla CICA, tam teşekküllü bir uluslararası örgüte dönüşüm sürecindedir. Yeni Genel Sekreterlik binasının açılışı ve Kazakistan’ın 2024’e kadar dönem başkanlığı, örgütün kurumsallaşmasını güçlendirmiştir.

[](https://www.sde.org.tr/asya/asyada-isbirligi-ve-guven-artirici-onlemler-konferansinin-cica-6-zirvesi-sona-erdi-haberi-27836)

Miras:
CICA, Asya’da barış ve işbirliği için kapsayıcı bir platform oluşturmuş, ancak siyasi rekabetler ve bağlayıcı karar eksikliği nedeniyle sınırlı kalmıştır. Gelecekte, siber güvenlik, çevre ve gençlik projelerine odaklanması beklenmektedir.

Faydalanılan Kaynaklar:
(Conference on Interaction and Confidence-Building Measures in Asia Official Website), (Encyclopaedia Britannica), (The Guardian), (Reuters Asia News), (Al Jazeera), (The Diplomat), (Council on Foreign Relations), (The National Interest), (Balkan Insight), (South China Morning Post), (World Bank Asia Reports), (UN Reports), (Kazakhstan Ministry of Foreign Affairs), (Turkish Ministry of Foreign Affairs), (Anadolu Agency)