CAEU Nedir?
Arap Ekonomik Birliği Konseyi (CAEU), Arap Birliği’ne üye ülkeler arasında ekonomik işbirliğini geliştirmek, ticareti serbestleştirmek ve bölgesel ekonomik entegrasyonu sağlamak amacıyla 1957 yılında kurulmuş bir bölgesel örgüttür. Arapça adı “Meclisü’l-vahdeti’l-iktisâdiyyeti’l-Arabiyye” olan konsey, İngilizce’de “Council of Arab Economic Unity” (CAEU) olarak bilinir. CAEU, Arap Ortak Pazarı’nın kurulması ve üye ülkeler arasında mal, sermaye ve hizmetlerin serbest dolaşımını teşvik etmek gibi hedeflerle faaliyet gösterir. Konsey, Arap Birliği’nin Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ne bağlı olarak çalışır ve ekonomik politikaların koordinasyonunda kilit bir rol oynar.
Kuruluş Tarihi:
CAEU, Haziran 1957’de, Arap Birliği Ekonomik Konseyi’nin kararıyla kurulmuştur. İlk toplantısını 1964’te gerçekleştiren konsey, ekonomik entegrasyon sürecini başlatmıştır.
Merkez:
CAEU’nun daimi merkezi, 1979’a kadar Kahire, Mısır’daydı. Ancak, Mısır’ın İsrail ile Camp David Antlaşması’nı imzalamasından sonra Arap Birliği’nin Mısır üyeliğinin askıya alınmasıyla merkez, Ürdün’ün başkenti Amman’a taşınmıştır.
Ana Amaç:
CAEU, Arap ülkeleri arasında ekonomik entegrasyonu teşvik ederek bölgesel refahı artırmayı, ticareti serbestleştirmeyi ve ortak ekonomik projeler geliştirmeyi hedefler. Üye ülkeler arasında gümrük engellerini kaldırarak serbest ticaret alanı oluşturmayı ve ekonomik politikaları uyumlaştırmayı amaçlar. Ayrıca, Arap dünyasının küresel ekonomideki rekabet gücünü artırmayı hedefler.
Temel Görevler:
Ekonomik Entegrasyon: Arap Ortak Pazarı’nı geliştirerek gümrük birliği oluşturmak.
Ticaret Serbestliği: Üye ülkeler arasında mal ve hizmetlerin serbest dolaşımını sağlamak.
Ortak Projeler: Enerji, tarım ve altyapı gibi alanlarda ortak girişimleri desteklemek.
Kalkınma Desteği: Ekonomik kalkınma projelerini finanse etmek ve koordine etmek.
Politika Uyumu: Üye ülkelerin ekonomik politikalarını uyumlaştırmak.
3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler
Üye Ülkeler:
CAEU’nun üyeleri, ana sözleşmeyi imzalayan ve onaylayan Arap Birliği ülkeleridir. Bunlar: Mısır (1964), Irak (1964), Suriye (1964), Ürdün (1964), Yemen (1967), Küveyt (1968), Sudan (1969), Birleşik Arap Emirlikleri (1974), Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (1974, birleşmeden sonra Yemen), Somali (1975), Libya (1975), Moritanya (1975) ve Filistin Kurtuluş Örgütü (1975). Toplamda 13 üye bulunmaktadır, ancak Suriye’nin Arap Birliği üyeliği 2011-2023 arasında askıya alınmıştır.
Gözlemciler:
CAEU’nun resmi gözlemci statüsü yoktur. Ancak, diğer Arap Birliği üyeleri, ekonomik projelerde işbirliği yapabilir.
Üyelik Kriterleri:
Üyelik, Arap Birliği’ne üye olan ve CAEU’nun ana sözleşmesini imzalayan ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.
4. Organizasyon Yapısı
Yönetim:
CAEU’nun en yüksek organı, üye ülkelerin ekonomi, ticaret ve maliye bakanlarından oluşan Bakanlar Konseyi’dir. Konsey, yılda iki kez toplanır ve başkanlık sırayla üye ülkeler arasında değişir. Ekonomik, idari ve mali komisyonlar, teknik çalışmaları yürütür. Genel Sekreterlik, kararların uygulanmasını ve günlük operasyonları koordine eder.
Çalışma Şekli:
CAEU, ekonomik ve idari komisyonlar aracılığıyla çalışır. Genel Sekreterlik, üye ülkelerin ekonomik sorunlarını araştırır, çalışma programları hazırlar ve yayınlar üretir. Konsey, ortak teşebbüsler ve ihtisas federasyonları kurar.
Finansman:
CAEU’nun bütçesi, üye ülkelerin katkıları ve uluslararası bağışlarla finanse edilir. Arap Gaz Boru Hattı gibi projeler, özel fonlarla desteklenir.
Politika Koordinasyonu: Üye ülkeler arasında ekonomik politikaları uyumlaştırır.
Proje Geliştirme: Ortak pazar ve altyapı projelerini başlatır.
Ticaret Serbestliği: Gümrük birliği ve serbest ticaret anlaşmaları oluşturur.
Sınırlamalar:
Kararları bağlayıcı değildir; uygulama üye ülkelerin isteğine bağlıdır.
Üye ülkeler arasındaki siyasi gerilimler, entegrasyonu yavaşlatır.
Ekonomik eşitsizlikler, özellikle zengin petrol ülkeleri ile diğerleri arasında, işbirliğini zorlaştırır.
6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları
Ekonomik Faaliyetler:
CAEU, 1964’te Arap Ortak Pazarı’nı kurarak gümrüklerin kaldırılmasını ve ticareti serbestleştirmeyi hedeflemiştir. 1965-1970 yıllarında ticaret serbestisi için hazırlıklar yapılmış, 1971’den itibaren gümrük birliği çalışmaları başlatılmıştır. Arap Gaz Boru Hattı, Mısır ve Irak gazını Ürdün, Suriye, Lübnan ve Türkiye’ye taşımayı amaçlayan önemli bir projedir.
Ortak Girişimler:
CAEU, tarım, enerji ve telekomünikasyon gibi alanlarda ortak işletmeler kurmuştur. Örneğin, Orascom ve Etisalat gibi şirketler, Arap Birliği ülkelerinde uluslararası rekabet gücüne ulaşmıştır.
Sosyal ve Kültürel Çalışmalar:
CAEU, Arap Birliği Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü (ALECSO) ile işbirliği yaparak eğitim ve sosyal kalkınma projelerini destekler. Ortak Arap Ekonomik Eylem Bildirgesi, ekonomik faaliyetlerin ilkelerini belirler.
Üyelik:
Türkiye, CAEU üyesi değildir, ancak Arap Birliği’ne 2006’dan beri daimi gözlemci statüsündedir. Türk-Arap İşbirliği Forumu (TAF), 2007’de CAEU ülkeleriyle ilişkileri güçlendirmek için kurulmuştur.
İlişkiler:
Türkiye, CAEU üyesi Mısır, Ürdün ve Irak gibi ülkelerle ekonomik ilişkiler geliştirmiştir. Örneğin, 2024’te Hakan Fidan’ın Kahire’deki Arap Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısına katılımı, Türkiye’nin bölgeyle bağlarını güçlendirmiştir. Türk-Arap Ekonomik Forumu, 2024’te İstanbul’da düzenlenmiştir.
Stratejik Durum:
Türkiye, CAEU ülkeleriyle ticaret, enerji ve altyapı projelerinde işbirliğini artırmayı hedefler. Arap Gaz Boru Hattı gibi projeler, Türkiye’yi bölgesel enerji merkezi yapma stratejisiyle uyumludur.
8. Tarihi ve Başarıları
Tarihçe:
1957: CAEU, Arap Birliği Ekonomik Konseyi kararıyla kuruldu.
1964: Arap Ortak Pazarı kuruldu.
1979: Merkez, Kahire’den Amman’a taşındı.
2015: Ortak Arap Gücü’nün kurulması, ekonomik projelerle desteklendi.
Başarılar:
Arap Ortak Pazarı’nı kurarak ticareti artırdı.
Ortak Arap Ekonomik Eylem Bildirgesi’ni hazırladı.
Enerji ve telekomünikasyon projelerinde başarı sağladı.
9. Zorluklar ve Eleştiriler
Zorluklar:
Üye ülkeler arasındaki siyasi gerilimler, entegrasyonu yavaşlatır.
Zengin petrol ülkeleri ile diğerleri arasındaki ekonomik eşitsizlikler işbirliğini zorlaştırır.
Finansman eksikliği, büyük projelerin uygulanmasını sınırlar.
Eleştiriler:
CAEU’nun kararları bağlayıcı olmadığından etkisiz bulunur.
Arap Ortak Pazarı, Körfez İşbirliği Konseyi’nin (KİK) başarılarına kıyasla sınırlı etki göstermiştir.
Bölgesel krizler, ekonomik entegrasyon süreçlerini aksatır.
10. Gelecek Perspektifi
Güncel Durum:
2025 itibarıyla CAEU, Arap Gaz Boru Hattı ve sürdürülebilir kalkınma projelerine odaklanmaktadır. Gazze’nin yeniden inşası için önerilen 53 milyar dolarlık Arap planı, CAEU’nun ekonomik hedefleriyle uyumludur.
Miras:
CAEU, Arap dünyasında ekonomik entegrasyonu teşvik etmiş, ancak siyasi istikrarsızlık ve eşitsizlikler nedeniyle tam potansiyeline ulaşamamıştır. Gelecekte, enerji, dijital ekonomi ve altyapı projeleriyle etkisini artırması beklenir.
Faydalanılan Kaynaklar:
(Council of Arab Economic Unity - Wikipedia), (The Arab League - Encyclopaedia Britannica), (Al Jazeera), (Reuters Middle East News), (The Middle East Monitor), (Arab News), (The National), (World Bank Middle East Reports), (Islamic Development Bank Reports), (The Cairo Review), (Gulf Business), (Asharq Al-Awsat), (The Arab Weekly), (European Institute for the Mediterranean), (United Nations Economic and Social Commission for Western Asia)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
Arap Ekonomik Birliği Konseyi (CAEU)
Arap Ekonomik Birliği Konseyi (CAEU)
Arap Ekonomik Birliği Konseyi (CAEU)
1. Genel Bilgi
CAEU Nedir?
Arap Ekonomik Birliği Konseyi (CAEU), Arap Birliği’ne üye ülkeler arasında ekonomik işbirliğini geliştirmek, ticareti serbestleştirmek ve bölgesel ekonomik entegrasyonu sağlamak amacıyla 1957 yılında kurulmuş bir bölgesel örgüttür. Arapça adı “Meclisü’l-vahdeti’l-iktisâdiyyeti’l-Arabiyye” olan konsey, İngilizce’de “Council of Arab Economic Unity” (CAEU) olarak bilinir. CAEU, Arap Ortak Pazarı’nın kurulması ve üye ülkeler arasında mal, sermaye ve hizmetlerin serbest dolaşımını teşvik etmek gibi hedeflerle faaliyet gösterir. Konsey, Arap Birliği’nin Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ne bağlı olarak çalışır ve ekonomik politikaların koordinasyonunda kilit bir rol oynar.
Kuruluş Tarihi:
[](https://islamansiklopedisi.org.tr/arap-ekonomik-birligi-konseyi)CAEU, Haziran 1957’de, Arap Birliği Ekonomik Konseyi’nin kararıyla kurulmuştur. İlk toplantısını 1964’te gerçekleştiren konsey, ekonomik entegrasyon sürecini başlatmıştır.
Merkez:
[](https://islamansiklopedisi.org.tr/arap-ekonomik-birligi-konseyi)CAEU’nun daimi merkezi, 1979’a kadar Kahire, Mısır’daydı. Ancak, Mısır’ın İsrail ile Camp David Antlaşması’nı imzalamasından sonra Arap Birliği’nin Mısır üyeliğinin askıya alınmasıyla merkez, Ürdün’ün başkenti Amman’a taşınmıştır.
2. Amaç ve Görevler
Ana Amaç:
CAEU, Arap ülkeleri arasında ekonomik entegrasyonu teşvik ederek bölgesel refahı artırmayı, ticareti serbestleştirmeyi ve ortak ekonomik projeler geliştirmeyi hedefler. Üye ülkeler arasında gümrük engellerini kaldırarak serbest ticaret alanı oluşturmayı ve ekonomik politikaları uyumlaştırmayı amaçlar. Ayrıca, Arap dünyasının küresel ekonomideki rekabet gücünü artırmayı hedefler.
Temel Görevler:
3. Üye Ülkeler ve Gözlemciler
Üye Ülkeler:
[](https://islamansiklopedisi.org.tr/arap-ekonomik-birligi-konseyi)CAEU’nun üyeleri, ana sözleşmeyi imzalayan ve onaylayan Arap Birliği ülkeleridir. Bunlar: Mısır (1964), Irak (1964), Suriye (1964), Ürdün (1964), Yemen (1967), Küveyt (1968), Sudan (1969), Birleşik Arap Emirlikleri (1974), Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (1974, birleşmeden sonra Yemen), Somali (1975), Libya (1975), Moritanya (1975) ve Filistin Kurtuluş Örgütü (1975). Toplamda 13 üye bulunmaktadır, ancak Suriye’nin Arap Birliği üyeliği 2011-2023 arasında askıya alınmıştır.
Gözlemciler:
CAEU’nun resmi gözlemci statüsü yoktur. Ancak, diğer Arap Birliği üyeleri, ekonomik projelerde işbirliği yapabilir.
Üyelik Kriterleri:
Üyelik, Arap Birliği’ne üye olan ve CAEU’nun ana sözleşmesini imzalayan ülkelere açıktır. Yeni üyeler, mevcut üyelerin oy birliğiyle kabul edilir.
4. Organizasyon Yapısı
Yönetim:
[](https://islamansiklopedisi.org.tr/arap-ekonomik-birligi-konseyi)CAEU’nun en yüksek organı, üye ülkelerin ekonomi, ticaret ve maliye bakanlarından oluşan Bakanlar Konseyi’dir. Konsey, yılda iki kez toplanır ve başkanlık sırayla üye ülkeler arasında değişir. Ekonomik, idari ve mali komisyonlar, teknik çalışmaları yürütür. Genel Sekreterlik, kararların uygulanmasını ve günlük operasyonları koordine eder.
Çalışma Şekli:
CAEU, ekonomik ve idari komisyonlar aracılığıyla çalışır. Genel Sekreterlik, üye ülkelerin ekonomik sorunlarını araştırır, çalışma programları hazırlar ve yayınlar üretir. Konsey, ortak teşebbüsler ve ihtisas federasyonları kurar.
Finansman:
[](https://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Birli%25C4%259Fi)CAEU’nun bütçesi, üye ülkelerin katkıları ve uluslararası bağışlarla finanse edilir. Arap Gaz Boru Hattı gibi projeler, özel fonlarla desteklenir.
5. Yetkiler ve Sınırlamalar
Yetkiler:
Sınırlamalar:
6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları
Ekonomik Faaliyetler:
[](https://islamansiklopedisi.org.tr/arap-ekonomik-birligi-konseyi)[](https://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Birli%25C4%259Fi)CAEU, 1964’te Arap Ortak Pazarı’nı kurarak gümrüklerin kaldırılmasını ve ticareti serbestleştirmeyi hedeflemiştir. 1965-1970 yıllarında ticaret serbestisi için hazırlıklar yapılmış, 1971’den itibaren gümrük birliği çalışmaları başlatılmıştır. Arap Gaz Boru Hattı, Mısır ve Irak gazını Ürdün, Suriye, Lübnan ve Türkiye’ye taşımayı amaçlayan önemli bir projedir.
Ortak Girişimler:
[](https://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Birli%25C4%259Fi)CAEU, tarım, enerji ve telekomünikasyon gibi alanlarda ortak işletmeler kurmuştur. Örneğin, Orascom ve Etisalat gibi şirketler, Arap Birliği ülkelerinde uluslararası rekabet gücüne ulaşmıştır.
Sosyal ve Kültürel Çalışmalar:
[](https://www.haberturk.com/arap-ligi-nedir-arap-ligi-uye-ulkeleri-hangi-ulkeler-2995123)CAEU, Arap Birliği Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü (ALECSO) ile işbirliği yaparak eğitim ve sosyal kalkınma projelerini destekler. Ortak Arap Ekonomik Eylem Bildirgesi, ekonomik faaliyetlerin ilkelerini belirler.
7. Türkiye’nin Rolü
Üyelik:
[](https://www.bbc.com/turkce/articles/clywdwky6z7o)Türkiye, CAEU üyesi değildir, ancak Arap Birliği’ne 2006’dan beri daimi gözlemci statüsündedir. Türk-Arap İşbirliği Forumu (TAF), 2007’de CAEU ülkeleriyle ilişkileri güçlendirmek için kurulmuştur.
İlişkiler:
[](https://www.bbc.com/turkce/articles/clywdwky6z7o)Türkiye, CAEU üyesi Mısır, Ürdün ve Irak gibi ülkelerle ekonomik ilişkiler geliştirmiştir. Örneğin, 2024’te Hakan Fidan’ın Kahire’deki Arap Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısına katılımı, Türkiye’nin bölgeyle bağlarını güçlendirmiştir. Türk-Arap Ekonomik Forumu, 2024’te İstanbul’da düzenlenmiştir.
Stratejik Durum:
Türkiye, CAEU ülkeleriyle ticaret, enerji ve altyapı projelerinde işbirliğini artırmayı hedefler. Arap Gaz Boru Hattı gibi projeler, Türkiye’yi bölgesel enerji merkezi yapma stratejisiyle uyumludur.
8. Tarihi ve Başarıları
Tarihçe:
Başarılar:
9. Zorluklar ve Eleştiriler
Zorluklar:
Eleştiriler:
10. Gelecek Perspektifi
Güncel Durum:
[](https://www.hurriyet.com.tr/haberleri/arap-birligi)2025 itibarıyla CAEU, Arap Gaz Boru Hattı ve sürdürülebilir kalkınma projelerine odaklanmaktadır. Gazze’nin yeniden inşası için önerilen 53 milyar dolarlık Arap planı, CAEU’nun ekonomik hedefleriyle uyumludur.
Miras:
CAEU, Arap dünyasında ekonomik entegrasyonu teşvik etmiş, ancak siyasi istikrarsızlık ve eşitsizlikler nedeniyle tam potansiyeline ulaşamamıştır. Gelecekte, enerji, dijital ekonomi ve altyapı projeleriyle etkisini artırması beklenir.
Faydalanılan Kaynaklar:
(Council of Arab Economic Unity - Wikipedia), (The Arab League - Encyclopaedia Britannica), (Al Jazeera), (Reuters Middle East News), (The Middle East Monitor), (Arab News), (The National), (World Bank Middle East Reports), (Islamic Development Bank Reports), (The Cairo Review), (Gulf Business), (Asharq Al-Awsat), (The Arab Weekly), (European Institute for the Mediterranean), (United Nations Economic and Social Commission for Western Asia)
En Çok Okunan Haberler