ABD’nin Yeni Tarifeleri: Küresel Ekonomide Fırtına Kopuyor

7 Temmuz 2025, dünya ekonomisi için bir dönüm noktası oldu. ABD Başkanı Donald Trump, Japonya ve Güney Kore’ye %25, Myanmar, Laos, Güney Afrika ve Malezya gibi ülkelere ise %40’a varan yeni tarifeler duyurdu. 1 Ağustos’ta yürürlüğe girmesi planlanan bu karar, küresel piyasalarda deprem etkisi yarattı. Trump, Truth Social platformunda yabancı liderlere yazdığı ateşli mektuplarda, “Amerika’nın çıkarlarını koruyorum!” diyerek tarifelerin ABD’yi yeniden ekonomik bir süper güç yapacağını savundu. Ancak Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), bu hamlenin küresel ticareti kaosa sürükleyebileceği uyarısında bulundu. Peki, bu tarifeler neden bu kadar tartışmalı ve dünya ekonomisini nasıl bir fırtına bekliyor?

Korumacılığın Yeni Dalgası

Donald Trump’ın ikinci başkanlık dönemi, ticaret politikalarında sert bir korumacılık dalgasıyla başladı. Reuters’a göre, ABD’nin 2024’te 800 milyar doları aşan ticaret açığı, Trump’ı bu radikal adımlara itti. Tarifeler, özellikle Asya ve Afrika’daki gelişmekte olan ülkelere odaklanıyor ve Amerikan sanayisini canlandırmayı hedefliyor. Japonya Başbakanı, BBC’ye yaptığı açıklamada, “ABD ile bir anlaşma yapabiliriz, müzakerelere açığız,” derken, Güney Kore, bu tarifelerin müttefik ilişkileri zedeleyebileceği kaygısını dile getirdi. X platformunda @MarioNawfal, “Trump’ın tarifeleri dost-düşman ayırmıyor!” diyerek küresel tepkilerin özetini geçti.

Trump’ın stratejisi, Amerikan işçilerini ve üreticilerini koruma vaadine dayanıyor. The Wall Street Journal, tarifelerin özellikle otomotiv, elektronik ve tekstil sektörlerinde ABD’deki istihdamı artırmayı amaçladığını yazdı. Ancak bu hamle, aynı zamanda uluslararası ticaretin hassas dengelerini bozma riski taşıyor. Bloomberg’e konuşan bir ekonomi analisti, “Bu, bir domino etkisi yaratabilir. Her ülke misilleme yaparsa, kimse kazanmaz,” dedi.

Piyasalarda Panik, Borsalarda Çöküş

Tarifelerin duyurulmasıyla küresel piyasalar adeta sarsıldı. Asya borsaları, duyurunun hemen ardından çöktü. Bloomberg, Tokyo ve Seul borsalarında %3’lük düşüşler rapor etti. Petrol fiyatları, ekonomik belirsizlik nedeniyle geriledi. X’te @NDTVWORLD, “Tarife kaosu piyasaları vurdu!” paylaşımıyla durumu özetledi. Avrupa Birliği, misilleme tarifeleri hazırlığında olduğunu duyurdu. Çin ise South China Morning Post’a göre, “ticaret savaşına hazırız” mesajı verdi.

Avrupa’da Alman otomotiv devi Volkswagen, tarifelerin maliyetlerini tüketicilere yansıtmak zorunda kalabileceğini açıkladı. DW’ye konuşan bir şirket yetkilisi, “ABD pazarında fiyatlarımız artabilir, bu da talebi düşürür,” dedi. Benzer şekilde, Japonya’dan Toyota ve Honda gibi markalar, üretim maliyetlerindeki artıştan endişeli. The Guardian, bu tarifelerin küresel tedarik zincirlerini aksatabileceğini ve özellikle teknoloji sektöründe çip krizini derinleştirebileceğini yazdı.

Tüketiciler ve İşletmeler Üzerindeki Yük

Ekonomistler, tarifelerin sadece yabancı ülkeleri değil, ABD tüketicilerini de vuracağı konusunda hemfikir. NPR’ye konuşan bir ekonomi profesörü, “İthal ürünlerin fiyatları artacak, bu da enflasyonu tetikleyecek,” dedi. Teksas’taki sel felaketi gibi iç krizlerle boğuşan ABD, bu yeni ekonomik yükle karşı karşıya kalabilir. Elektronikten giyime, her alanda fiyat artışları bekleniyor. Bir Amerikalı tüketici, AP News’e, “Zaten her şey pahalı, şimdi ne yapacağız?” diyerek tepkisini dile getirdi.

Küçük ve orta ölçekli işletmeler de bu tarifelerden nasibini alacak. The New York Times’a göre, ithal hammaddelere bağımlı ABD’li üreticiler, maliyet artışları nedeniyle rekabet güçlerini kaybedebilir. Örneğin, Güney Afrika’dan ithal edilen çelik, %40’lık tarife nedeniyle daha pahalı hale gelecek. Bu, inşaat sektöründen imalata kadar geniş bir yelpazeyi etkileyecek.

Küresel Tepkiler ve Diplomasi Krizi

Tarifeler, sadece ekonomik değil, diplomatik bir fırtına da başlattı. Japonya ve Güney Kore gibi yakın müttefikler, Trump’ın bu hamlesine temkinli yaklaşıyor. Japonya, hızlı bir şekilde müzakere masasına oturma sinyali verdi, ancak Güney Kore, kendi sanayisini koruma önlemleri alabileceğini ima etti. Al Jazeera, BRICS ülkelerinin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) bu tarifelere karşı ortak bir cephe oluşturabileceğini yazdı. Çin, zaten ABD ile gerilimli olan ilişkilerini daha da sertleştirebilir.

Avrupa Birliği, geçmişteki ticaret savaşlarından ders alarak, misilleme tarifeleriyle yanıt vermeye hazırlanıyor. France24’e göre, AB, Amerikan viskisi, motosiklet ve tarım ürünlerine ek vergiler getirmeyi planlıyor. Bu, 2018’deki ticaret savaşının bir tekrarına işaret ediyor. Ancak bu kez, küresel ekonomi daha kırılgan bir durumda.

Geleceğe Dair Belirsizlik

UNCTAD, bu tarifelerin küresel ekonomik istikrarsızlığı uzatabileceği uyarısında bulundu. The Guardian’a konuşan bir uzman, “Gelişmekte olan ülkeler, ihracatta büyük kayıplar yaşayabilir. Bu, yoksulluğu artırabilir,” dedi. Özellikle Myanmar ve Laos gibi ülkeler, ekonomik yaptırımların gölgesinde bu tarifelerle daha da zor duruma düşebilir.

Trump’ın hamlesi, aynı zamanda iç politikada da tartışma yarattı. PBS News’e göre, Cumhuriyetçi Parti içinde bile tarifelerin zamanlaması ve kapsamı konusunda görüş ayrılıkları var. Bazı senatörler, Teksas’taki sel felaketi gibi krizler varken bu tür bir ekonomik riskin gereksiz olduğunu düşünüyor. Ancak Trump, destekçilerinin alkışları eşliğinde, “Bu, Amerika’nın yeniden doğuşu!” diyerek kararının arkasında duruyor.

Sonuç: Bir Ticaret Savaşı mı Geliyor?

ABD’nin yeni tarifeleri, küresel ekonomide bir fırtınanın habercisi mi, yoksa Trump’ın Amerikan sanayisini kurtarma planı mı? Bu sorunun cevabı, önümüzdeki haftalarda şekillenecek. Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler müzakere masasında ne kadar başarılı olacak? Çin ve AB’nin misillemeleri ne kadar sert olacak? Ve en önemlisi, bu ekonomik savaşın bedelini kim ödeyecek? Dünya, nefesini tutmuş bekliyor. Bir şey kesin: Ticaret sahnesi, artık hiçbir zaman eskisi gibi olmayacak.

Kaynaklar: Reuters, BBC, NPR, Bloomberg, The Wall Street Journal, The Guardian, AP News, Al Jazeera, DW, France24, South China Morning Post, PBS News, @MarioNawfal, @NDTVWORLD