Suriye Raporu: 4 Temmuz 2025 - 5 Temmuz 2025

Son 24 Saatte Ne Oldu? / Haberler / Olaylar

• 4 Temmuz 2025, 08:30: İsrail özel kuvvetleri, Şam’a 10 km mesafedeki Yaafour’da üç helikopterle baskın düzenledi. Operasyon beş saat sürdü, eski Suriye Cumhuriyet Muhafızları üslerini hedef aldı. Yerel kaynaklar, sivil panik ve geçici yol kapanışları bildirdi. Suriye Dışişleri Bakanlığı, baskını egemenlik ihlali olarak kınadı. (SANA)
  Olası Etkiler: Bölgesel gerilim artabilir, 1974 ateşkes anlaşması müzakereleri zarar görebilir.
• 4 Temmuz 2025, 09:15: Suriye Dışişleri Bakanlığı, İsrail ile 1974 ateşkes anlaşmasını yeniden başlatmak için ABD ile işbirliğine hazır olduğunu açıkladı. Golan Tepeleri’nde gerilimi azaltma vurgulandı. ABD’den resmi yanıt gelmedi. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Diplomatik ilerleme potansiyeli olsa da, İsrail’in eylemleri süreci karmaşık hale getirebilir.
• 4 Temmuz 2025, 10:00: Lazkiye’deki Jableh’te protestolar düzenlendi. Göstericiler, son şiddet olaylarını kınadı ve kaçırılan sivillerin serbest bırakılmasını talep etti. Çoğulcu bir Suriye toplumu çağrısı yapıldı. Yerel yetkililer soruşturma sözü verdi. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Halk huzursuzluğu, geçici hükümeti mezhepsel gerilimleri ele almaya zorlayabilir.
• 4 Temmuz 2025, 11:20: Şam’daki Halk Sarayı çevresindeki ormanlarda yangınlar çıktı. İtfaiyeciler yangını kontrol altına aldı; can kaybı bildirilmedi. Suriye yetkilileri kundaklama şüphesi taşıdığını belirtti. (SANA)
  Olası Etkiler: Güvenlik önlemlerine yönelik artan inceleme, halkın güvensizliğini artırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 12:45: ABD Suriye Özel Temsilcisi, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) yeni hükümete entegrasyonunu önerdi. Açıklama, Suriye fraksiyonları arasında tartışmalara yol açtı. (Reuters)
  Olası Etkiler: Kürt gruplar ile hükümet arasındaki bölünme derinleşebilir, ulusal birlik çabaları zorlaşabilir.
• 4 Temmuz 2025, 13:30: AB, Lazkiye ve Tartus’taki şiddet olaylarını araştıran bağımsız Suriye komitesine uluslararası müfettişlerin dahil edilmesini desteklediğini açıkladı. (AFP)
  Olası Etkiler: Uluslararası denetim hesap verebilirliği artırabilir, ancak yerel yetkililerle gerilim yaratabilir.
• 4 Temmuz 2025, 14:00: Suriye yetkilileri, Cumhurbaşkanı Ahmed al-Shara’ya yönelik suikast girişimi iddialarını yalanladı, medya haberlerini asılsız olarak nitelendirdi. (SANA)
  Olası Etkiler: Yalanlamalar paniği dindirebilir, ancak hükümet şeffaflığı sorgulanabilir.
• 4 Temmuz 2025, 14:34: X platformunda paylaşımlar, Suriye’nin İsrail ile 1974 ateşkes anlaşmasına dönmeye hazır olduğunu bildirdi. İsrail’den resmi doğrulama gelmedi. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Sosyal medya yankıları, İsrail’i yanıt vermeye zorlayabilir, kamu algısını etkileyebilir.
• 4 Temmuz 2025, 15:00: Hizbullah’ın İran’dan Suriye üzerinden silah tedarik hattı, Esad sonrası dönemde kesintiye uğradı. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Hizbullah’ın zayıflaması, bölgesel güç dengelerini İsrail lehine değiştirebilir.
• 4 Temmuz 2025, 16:00: Kuneytra’da İsrail askeri varlığı arttı, baskınlar sırasında yerel kaynaklar tutuklamalar bildirdi. Suriye, BM’ye protesto notası verdi. (SANA)
  Olası Etkiler: Sürekli İsrail operasyonları, Güney Suriye’yi istikrarsızlaştırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 17:02: Suriye, 1974 ateşkes anlaşmasına bağlılığını yineledi ve ABD arabuluculuğunu vurguladı. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Diplomatik çabalar, komşularla ilişkileri istikrara kavuşturabilir, ancak uygulama belirsiz.
• 4 Temmuz 2025, 17:41: Sosyal medya, Güney Suriye’deki İsrail baskınlarını bildirdi, yerel aksamalar vurgulandı. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Sosyal medya yankıları, kamuoyunda İsrail karşıtı duyguları körükleyebilir.
• 4 Temmuz 2025, 18:30: BM, Lazkiye ve Tartus’taki çatışmalarda 111 sivil ölüm raporladı, bağımsız soruşturma çağrısında bulundu. Yerel kaynaklar, özellikle Alevi topluluklarına yönelik hedefli saldırılar bildirdi. (The Guardian)
  Olası Etkiler: Uluslararası baskı, insan hakları endişelerini ele almaya zorlayabilir, geçici yönetimi zorlayabilir.
• 4 Temmuz 2025, 19:00: Uydu görüntüleri, Lazkiye kuzey kırsalında yangınlar tespit etti, muhtemelen protestolarla bağlantılı. Can kaybı bildirilmedi. (SANA)
  Olası Etkiler: Çevresel zarar, yerel hoşnutsuzluğu ve kaynak stresini artırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 20:15: İsrail güçleri, Kuneytra’daki Ruwaihina köyünde evlere ateş açarak arama yaptı. Suriye, bu eylemi BM’ye şikayet etti. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Tırmanış, ateşkes görüşmelerini raydan çıkarabilir, bölgeyi istikrarsızlaştırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 21:00: Katar, Suriye memur maaşlarını finanse etme taahhüdünde bulundu, geçici hükümete destek sağladı. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Mali yardım, yönetimi istikrara kavuşturabilir, ancak dış etkiyi artırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 22:30: AB, yönetim reformlarındaki ilerlemeyi gerekçe göstererek bazı Suriye yaptırımlarını kaldırdı. Yerel piyasalar temkinli iyimserlik gösterdi. (Reuters)
  Olası Etkiler: Yaptırımların hafifletilmesi ekonomik toparlanmayı hızlandırabilir, ancak reformlar devam etmeli.
• 5 Temmuz 2025, 00:45: ABD Dışişleri Bakanlığı, Sezar Yasası yaptırımlarını kaldırmak için Kongre ile çalıştığını doğruladı. (CNN)
  Olası Etkiler: Yaptırımların kaldırılması yatırımı çekebilir, ancak siyasi engellerle karşılaşabilir.
• 5 Temmuz 2025, 02:00: Türkiye, kuzey Suriye’ye elektrik desteği sağlayacağını duyurdu, yerel sakinler memnuniyetlerini ifade etti. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Altyapı iyileştirmesi, yerel yaşam koşullarını destekleyebilir.
• 5 Temmuz 2025, 06:30: Suriye, uluslararası ticareti kolaylaştırmak için SWIFT bankacılık sistemine yeniden entegre olduğunu duyurdu. (SANA)
  Olası Etkiler: Ekonomik entegrasyon toparlanmayı hızlandırabilir, ancak yolsuzlukla mücadele şart.
• 4 Temmuz 2025, 09:45: Şam’da yeni ulusal logo tanıtıldı, devlet belgelerinin güncellenmesi planlanıyor. (SANA)
  Olası Etkiler: Ulusal kimlik değişikliği, hükümetin meşruiyetini güçlendirebilir.
• 4 Temmuz 2025, 12:00: Lazkiye kırsalındaki orman yangını, sınır bölgelerinden görüldü, müdahale sürüyor. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Yangınlar, yerel kaynakları zorlayabilir, çevre krizini derinleştirebilir.
• 4 Temmuz 2025, 15:30: Suriye, Golan Tepeleri’nde tampon bölge anlaşması için ABD ile görüşmelere başladı. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Diplomatik çabalar istikrarı artırabilir, ancak İsrail’in tutumu belirleyici olacak.
• 4 Temmuz 2025, 18:00: BM, Suriye’de Alevi kadınlara yönelik kaçırmaların arttığını raporladı, soruşturma talep etti. (Reuters)
  Olası Etkiler: Mezhepsel şiddet, iç istikrarı tehdit edebilir.
• 5 Temmuz 2025, 03:15: Türkiye ve Suriye, deniz yetki alanı anlaşması için görüşmelere başladı. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Anlaşma, bölgesel işbirliğini güçlendirebilir.
• 5 Temmuz 2025, 07:00: Hama yakınlarındaki Jabrin çiftliklerinde patlama meydana geldi, iki sivil öldü, çok sayıda yaralı var. Suriye Sivil Savunması, olayın nedenini araştırıyor. (SANA)
  Olası Etkiler: Patlama, yerel güvenliği tehdit edebilir, soruşturma sonuçları bekleniyor.

Politik Değerlendirme

Son 24 saat, Suriye’nin geçici hükümetinin iç ve dış dinamikler arasında istikrar arayışını yansıtan karmaşık bir tablo sunmaktadır. İsrail ile 1974 ateşkes anlaşmasını yeniden canlandırma taahhüdü ve ABD ile işbirliği girişimleri, Golan Tepeleri’nde gerilimi azaltma yönünde pragmatik bir stratejiyi işaret etmektedir. AB’nin yaptırımları hafifletmesi ve Katar’ın mali desteği, Suriye’nin küresel topluma yeniden entegrasyon çabalarını güçlendirmektedir. Türkiye’nin kuzey Suriye’ye elektrik desteği ve deniz yetki alanı görüşmeleri, bölgesel işbirliğini teşvik eden olumlu adımlar olarak öne çıkmaktadır. Ancak, İsrail’in Yaafour ve Kuneytra’daki askeri operasyonları, egemenlik tartışmalarını alevlendirerek bu diplomatik girişimleri gölgeliyor. Lazkiye ve Tartus’taki protestolar ile Alevi topluluklara yönelik bildirilen şiddet olayları, geçici hükümetin meşruiyetini ve kapsayıcı yönetişim kapasitesini sınamaktadır. Şam’daki yeni ulusal logo gibi sembolik adımlar, hükümetin otoritesini pekiştirme çabasını yansıtsa da, iç huzursuzluk ve dış müdahaleler bu adımların etkisini sınırlamaktadır.

ABD’nin SDG entegrasyonu önerisi, Kürt gruplar ile merkezi yönetim arasındaki gerilimi artırmakta ve ulusal birlik çabalarını karmaşıklaştırmaktadır. Rusya ve İran’ın Suriye’deki etkisinin azalması, diğer bölgesel aktörlerin daha aktif roller üstlenmesine olanak tanımaktadır. Katar’ın mali taahhütleri ve AB’nin yaptırımları kaldırma kararı, ekonomik toparlanma umutlarını artırsa da, bu adımlar dış etkilerin artması riskini taşımaktadır. Suriye’nin SWIFT sistemine yeniden entegrasyonu, uluslararası ticareti kolaylaştırma potansiyeline sahipken, yolsuzlukla mücadele gibi iç reformların sürdürülebilirliği kritik önemdedir. Geçici hükümetin, dış destek ile iç kapsayıcılığı dengeleme kapasitesi, Suriye’nin siyasi geleceğini belirleyecektir. Mezhepsel gerilimlerin ele alınmaması, iç istikrarı tehdit edebilir ve bölgesel istikrarsızlığı derinleştirebilir.

Askeri Değerlendirme

İsrail’in Yaafour ve Kuneytra’daki operasyonları, eski rejim varlıklarını hedef alarak Suriye’nin güneyindeki güvenlik dinamiklerini domine etmiştir. Helikopterle gerçekleştirilen baskınlar ve bildirilen sivil gözaltıları, İsrail’in Golan Tepeleri’nde stratejik çıkarlarını koruma kararlılığını yansıtmaktadır. Suriye’nin tepkisi, diplomatik kınamalarla sınırlı kalmış, bu da geçici hükümetin askeri kapasitesinin kısıtlı olduğunu ve istikrarı tırmanışa tercih ettiğini göstermektedir. Lazkiye ve Tartus’taki protestolar ve yangınlar, yerel güvenlik güçlerinin kamu düzenini sağlamada zorlandığını ortaya koymaktadır. Hama’daki patlama gibi olaylar, iç güvenlik tehditlerinin devam ettiğini ve geçici hükümetin bu tür krizlere yanıt verme kapasitesinin sınırlı olduğunu göstermektedir.

Hizbullah’ın İran’dan silah tedarik hattının kesintiye uğraması, bölgesel güç dengelerinde kaymaya yol açmıştır. ABD’nin SDG entegrasyonu önerisi, kuzeydoğu Suriye’deki etkisini sürdürme çabasını yansıtsa da, bu öneri hem geçici hükümetten hem de yerel fraksiyonlardan dirençle karşılaşmaktadır. Rusya ve İran’ın askeri varlığının azalması, bölgesel güç boşluğunu diğer aktörlerin doldurmasına olanak tanımaktadır. Türkiye’nin kuzey Suriye’ye elektrik desteği, yerel altyapıyı güçlendiren olumlu bir adım olarak dikkat çekmektedir. Suriye’nin sınırlı askeri kapasitesi, dış müdahalelere karşı savunmasızlığını artırmakta ve geçici hükümetin iç güvenliği sağlama ile dış tehditlere yanıt verme arasında hassas bir denge kurmasını gerektirmektedir.

Son Tahlil

Son 24 saatteki gelişmeler, Suriye’nin geçiş sürecinde kritik bir eşikte olduğunu göstermektedir. Geçici hükümetin ateşkes görüşmeleri, yaptırımların kaldırılması ve ekonomik entegrasyon çabaları, istikrar arayışını yansıtmaktadır. Türkiye’nin kuzey Suriye’ye elektrik desteği ve deniz yetki alanı görüşmeleri, bölgesel istikrar ve işbirliğine katkıda bulunan olumlu adımlar olarak öne çıkmaktadır. Ancak, İsrail’in askeri müdahaleleri, iç huzursuzluk ve mezhepsel gerilimler, bu çabaları riske atmaktadır. Kısa-orta vadede, Katar ve AB gibi aktörlerden gelen mali ve siyasi destek, yeniden inşayı destekleyebilir, ancak bu, dış etkilerin artması riskini taşımaktadır. Alevi topluluklara yönelik şiddet raporları ve Lazkiye’deki protestolar, kapsayıcı yönetişim eksikliğinin iç çatışmaları tetikleyebileceğini göstermektedir. Uzun vadede, Suriye’nin istikrarı, dış aktörlerle işbirliğini iç birlikle dengeleme kapasitesine bağlıdır. SDG entegrasyonu gibi meselelerde başarısızlık, yeni çatışmalara yol açabilirken, başarılı diplomasi Suriye’yi bölgesel bir oyuncu olarak konumlandırabilir. Aşağıdaki tablo, olası senaryoları özetlemektedir:

Yararlanılan / Esinlenilen Kaynaklar