İran Raporu: 4 Temmuz 2025 - 5 Temmuz 2025

Son 24 Saatte Ne Oldu? / Haberler / Olaylar

• 4 Temmuz 2025, 08:00: İran Dışişleri Bakanlığı, nükleer tesislerin denetimi için uluslararası müfettişlerin ülkeye girişini durdurduğunu açıkladı. Karar, İsrail ve ABD’nin son hava saldırılarından sonra alındı. Yerel kaynaklar, kararın Tahran’da halk arasında endişe yarattığını bildirdi. (IRNA)
  Olası Etkiler: Uluslararası toplumla gerilim artabilir, nükleer programın geleceği belirsizleşebilir.[](https://www.nytimes.com/2025/07/04/world/middleeast/nuclear-inspectors-iran-iaea.html)
• 4 Temmuz 2025, 09:30: Tahran’da rejim karşıtı küçük çaplı protestolar bildirildi. Göstericiler, ekonomik sorunlar ve internet kısıtlamalarını protesto etti. Güvenlik güçleri, protestoları sert bir şekilde bastırdı. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: İç huzursuzluk artabilir, rejimin baskı politikaları yoğunlaşabilir.
• 4 Temmuz 2025, 10:15: İran Devrim Muhafızları (IRGC), herhangi bir yeni saldırıya karşı “sınırsız yanıt” vereceklerini duyurdu. Açıklamada, ABD ve İsrail hedef alındı. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Bölgesel gerilim tırmanabilir, misilleme riski artabilir.[](https://x.com/AlArabiya/status/1941450779392397401)
• 4 Temmuz 2025, 11:00: Hamedan’da rejim karşıtı protestolar düzenlendi. Yerel kaynaklar, en az 10 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. Protestolar, ekonomik sorunlara ve rejimin baskıcı politikalarına tepki olarak ortaya çıktı. (NCRI)
  Olası Etkiler: Rejimin iç muhalefete karşı baskısı artabilir, halk huzursuzluğu yayılabilir.[](https://www.ncr-iran.org/en/news/iran-election/iran-election-brief/iran-news-in-brief-july-5-2025-2/)
• 4 Temmuz 2025, 12:30: İran Sağlık Bakanlığı, İsrail’in son saldırılarında ölenlerin sayısını 627 olarak güncelledi, yaralı sayısı ise 4,870’e ulaştı. Tahran ve Kermanshah en çok etkilenen bölgeler oldu. (The New York Times)
  Olası Etkiler: İnsani kriz derinleşebilir, sağlık sistemi üzerindeki baskı artabilir.[](https://www.nytimes.com/live/2025/06/25/world/iran-israel-ceasefire-trump)
• 4 Temmuz 2025, 13:45: İran, nükleer programının barışçıl amaçlarla sürdürüldüğünü yineledi, ancak uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam edeceğini duyurdu. ABD, bu kararı “kabul edilemez” olarak nitelendirdi. (Newsweek)
  Olası Etkiler: Uluslararası yaptırımlar yeniden gündeme gelebilir, diplomatik müzakereler zorlaşabilir.[](https://www.newsweek.com/iran-issues-nuclear-update-after-us-slams-decision-2094217)
• 4 Temmuz 2025, 14:20: İran, BM’ye nükleer tesislere yönelik saldırılar için şikayette bulundu. Şikayet, İsrail ve ABD’yi hedef aldı, uluslararası soruşturma talep edildi. (Reuters)
  Olası Etkiler: BM’nin tepkisi, İran’ın uluslararası arenadaki konumunu etkileyebilir.
• 4 Temmuz 2025, 15:00: Zürih’te, İran rejiminin insan hakları ihlallerine karşı PMOI/MEK destekçileri tarafından bir sergi düzenlendi. Sergi, son infaz dalgasını protesto etti. (NCRI)
  Olası Etkiler: Uluslararası kamuoyunda İran’a yönelik eleştiriler artabilir.[](https://www.ncr-iran.org/en/news/iran-election/iran-election-brief/iran-news-in-brief-july-5-2025-2/)
• 4 Temmuz 2025, 16:25: İran’ın iç güvenlik operasyonları yoğunlaştı. Uzmanlar, rejimin Kuzey Kore tarzı bir izolasyon modeline yöneldiğini belirtti. Telefon aramaları ve internet erişimi sıkı denetim altında. (Fox News)
  Olası Etkiler: İç muhalefet susturulabilir, ancak bu, uzun vadeli huzursuzluğu artırabilir.[](https://www.foxnews.com/world/iran-regime-escalates-repression-toward-north-korea-style-model-isolation-control)
• 4 Temmuz 2025, 17:06: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) müfettişleri, İran’ın işbirliğini durdurması üzerine ülkeden ayrıldı. IAEA, durumun nükleer güvenlik açısından riskli olduğunu belirtti. (The New York Times)
  Olası Etkiler: İran’ın nükleer programına yönelik uluslararası güvensizlik artabilir.[](https://www.nytimes.com/2025/07/04/world/middleeast/nuclear-inspectors-iran-iaea.html)
• 4 Temmuz 2025, 18:00: İran, İsrail’in 12 günlük savaş sırasında 40’tan fazla altyapı tesisine saldırdığını iddia etti. Saldırıların detayları gizli tutuldu. (Pravda EN)
  Olası Etkiler: İran’ın misilleme söylemi güçlenebilir, ancak askeri kapasite sınırlı kalabilir.[](https://news-pravda.com/ukraine/2025/07/05/1492879.html)
• 4 Temmuz 2025, 19:30: Khash’ta, Devrim Muhafızları’nın bir köye düzenlediği baskında yaralanan Lali Bameri adlı bir kadın hayatını kaybetti. Yerel halk, baskıyı protesto etti. (NCRI)
  Olası Etkiler: Bölgesel huzursuzluk, özellikle azınlık grupları arasında artabilir.[](https://www.ncr-iran.org/en/news/iran-election/iran-election-brief/iran-news-in-brief-july-5-2025-2/)
• 4 Temmuz 2025, 20:00: İran, nükleer tesislerdeki hasarın birkaç ay içinde onarılabileceğini iddia etti, ancak bağımsız kaynaklar bu sürenin daha uzun olabileceğini belirtti. (Reuters)
  Olası Etkiler: Nükleer programın toparlanma hızı, uluslararası tepkileri şekillendirebilir.[](https://www.reuters.com/world/middle-east/trump-announces-israel-iran-ceasefire-2025-06-23/)
• 4 Temmuz 2025, 21:15: Tahran’da sosyal medya platformlarına erişim yasağı devam etti. Yerel kaynaklar, halkın bilgiye erişimde zorluk çektiğini bildirdi. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Bilgi kontrolü, rejimin iç denetimini güçlendirebilir, ancak halkın tepkisini artırabilir.
• 4 Temmuz 2025, 22:00: İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, nükleer programın enerji amaçlı olduğunu yineledi ve uluslararası baskıyı kınadı. (Newsweek)
  Olası Etkiler: İran’ın söylemi, diplomatik müzakereleri zorlaştırabilir.[](https://www.newsweek.com/iran-issues-nuclear-update-after-us-slams-decision-2094217)
• 5 Temmuz 2025, 00:45: ABD Başkanı Trump, İran’ın nükleer programının “tamamen yok edildiğini” iddia etti, ancak İranlı yetkililer bu iddiayı yalanladı. (Al-Arabiya)
  Olası Etkiler: Karşılıklı söylemler, bölgesel gerilimi artırabilir.[](https://x.com/AlArabiya/status/1941389952693985732)
• 5 Temmuz 2025, 02:30: İran, Türkiye ile ekonomik işbirliğini artırmak için görüşmelere başladı. Görüşmeler, enerji ve ticaret anlaşmalarını kapsıyor. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Bölgesel ekonomik işbirliği, İran’ın yaptırımlardan etkilenen ekonomisini destekleyebilir.
• 5 Temmuz 2025, 03:15: Qarchak Hapishanesinde tutulan siyasi mahkum Narges Mansouri, açlık grevine başladı. Sağlık durumunun kötüleştiği bildirildi. (NCRI)
  Olası Etkiler: İnsan hakları ihlalleri, uluslararası toplumun İran’a yönelik baskısını artırabilir.[](https://www.ncr-iran.org/en/news/iran-election/iran-election-brief/iran-news-in-brief-july-5-2025-2/)
• 5 Temmuz 2025, 05:00: İran, BM Güvenlik Konseyi’ne, İsrail’in nükleer tesislere yönelik saldırılarının soruşturulması için resmi talepte bulundu. (IRNA)
  Olası Etkiler: Soruşturma talebi, İran’ın uluslararası arenada destek arayışını güçlendirebilir.
• 5 Temmuz 2025, 06:30: İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini denetimsiz sürdüreceğini duyurdu. ABD ve AB, bu karara sert tepki gösterdi. (Al-Jazeera)
  Olası Etkiler: Nükleer anlaşmazlık, yeni yaptırımlara yol açabilir.[](https://www.aljazeera.com/news/2025/7/5/iran-has-not-agreed-to-inspections-or-given-up-enrichment-says-trump)
• 5 Temmuz 2025, 07:45: İran, Türkiye ile enerji alanında işbirliğini derinleştirme planlarını duyurdu. Tahran, Ankara’nın desteğiyle enerji ihracatını artırmayı hedefliyor. (Al-Monitor)
  Olası Etkiler: Türkiye ile işbirliği, İran’ın ekonomik toparlanmasını destekleyebilir.

Politik Değerlendirme

Son 24 saat, İran’ın iç ve dış politikada karmaşık bir denge kurma çabasında olduğunu göstermektedir. İsrail ve ABD’nin son saldırılarından sonra nükleer tesislerin denetimini askıya alma kararı, İran’ın egemenlik vurgusunu ve uluslararası baskıya karşı direncini yansıtmaktadır. Türkiye ile enerji ve ticaret alanında başlayan görüşmeler, İran’ın ekonomik yaptırımlardan etkilenen ekonomisini canlandırmak için bölgesel işbirliğine yöneldiğini gösteriyor. Bu adımlar, İran’ın uluslararası izolasyondan kaçınma ve ekonomik toparlanma arayışını güçlendirmektedir. Ancak, Tahran ve Hamedan’daki protestolar ile siyasi mahkumlara yönelik baskılar, rejimin iç muhalefeti kontrol altına alma çabalarını yoğunlaştırdığını ortaya koymaktadır. Sosyal medya yasakları ve internet kısıtlamaları, rejimin bilgi akışını denetleme stratejisini sürdürmektedir.

İran’ın BM’ye şikayetleri ve nükleer programını sürdürme kararlılığı, uluslararası toplumla gerilimi artırabilir. Türkiye ile ekonomik işbirliği, İran’ın bölgesel müttefiklerle bağlarını güçlendirme çabasını yansıtırken, bu, yaptırımların etkisini hafifletebilir. Ancak, rejimin Kuzey Kore tarzı bir izolasyon modeline yönelmesi, iç muhalefeti bastırma politikalarını yoğunlaştırabilir ve halkın hoşnutsuzluğunu artırabilir. İran’ın nükleer programına yönelik söylemi, diplomatik müzakereleri zorlaştırırken, Türkiye ile enerji ve ticaret anlaşmaları, bölgesel istikrara katkıda bulunabilir. Rejimin iç ve dış politikada denge kurma kapasitesi, İran’ın gelecekteki siyasi yönelimini belirleyecektir.

Askeri Değerlendirme

İran’ın son 12 günlük savaş sonrası askeri durumu, ciddi bir hasar almış olsa da rejimin direnç gösterme çabalarını yansıtmaktadır. İsrail’in nükleer tesislere ve askeri altyapıya yönelik saldırıları, İran’ın hava savunma sistemlerinin büyük ölçüde etkisiz hale getirildiğini göstermiştir. Devrim Muhafızları’nın “sınırsız yanıt” tehdidi, rejimin caydırıcılık söylemini sürdürme çabasını ortaya koyarken, askeri kapasitesinin sınırlı olduğu açıktır. Khash’taki baskın gibi iç güvenlik operasyonları, rejimin azınlık bölgelerindeki kontrolü sıkılaştırma stratejisini yansıtmaktadır. Ancak, bu tür eylemler, özellikle Kürt ve Beluç bölgelerinde huzursuzluğu artırabilir.

İran’ın nükleer tesislerdeki hasarın birkaç ayda onarılabileceği iddiası, rejimin toparlanma kapasitesine olan güvenini gösterse de, bağımsız kaynaklar bu sürecin daha uzun sürebileceğini belirtmektedir. Türkiye ile enerji işbirliği, İran’ın ekonomik kaynaklarını askeri toparlanma için kullanma potansiyelini artırabilir. Ancak, rejimin iç güvenlik odaklı politikaları, askeri kaynakların iç baskıya yönlendirilmesine yol açabilir. İran’ın dış tehditlere karşı sınırlı askeri kapasitesi, rejimi diplomatik ve ekonomik ittifaklara daha bağımlı hale getirmektedir. Bu dinamikler, İran’ın bölgesel güvenlik ortamında kırılgan bir pozisyonda olduğunu ve dış aktörlerle işbirliğini güçlendirme ihtiyacını vurgulamaktadır.

Son Tahlil

Son 24 saatteki gelişmeler, İran’ın hem iç hem de dış politikada zorlu bir süreçten geçtiğini göstermektedir. Nükleer tesislerin denetiminin durdurulması ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin devamı, İran’ın uluslararası baskıya rağmen egemenlik söylemini koruma çabasını yansıtmaktadır. Türkiye ile enerji ve ticaret işbirliği, İran’ın ekonomik toparlanma ve bölgesel ittifaklar kurma stratejisinin bir parçasıdır. Ancak, iç protestolar, siyasi mahkumlara yönelik baskılar ve sosyal medya yasakları, rejimin iç istikrarı sağlama konusunda karşılaştığı zorlukları ortaya koymaktadır. Kısa-orta vadede, Türkiye ile ekonomik bağların güçlenmesi, İran’ın yaptırımlardan etkilenen ekonomisini destekleyebilir. Uzun vadede, rejimin iç muhalefeti yönetme kapasitesi ve uluslararası toplumla ilişkileri, İran’ın bölgesel ve küresel konumunu belirleyecektir. Aşağıdaki tablo, olası senaryoları özetlemektedir:

Yararlanılan / Esinlenilen Kaynaklar