Orta Afrika Devletleri Kalkınma Bankası (BDEAC)

Orta Afrika Devletleri Kalkınma Bankası (BDEAC), 3 Aralık 1975'te kurulan, CEMAC ülkelerinin ekonomik kalkınmasını destekleyen bir bölgesel banka. Altyapı ve sosyal projelere finansman sağlıyor. 2025'te bankanın başkanı Fortunato-Ofa Mbo Nchama.

Orta Afrika Devletleri Kalkınma Bankası (BDEAC) 1. Genel Bilgi

BDEAC Nedir? Orta Afrika Devletleri Kalkınma Bankası (BDEAC), Fransızca adıyla *Banque de Développement des États de l'Afrique Centrale*, Orta Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (CEMAC) üyesi ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasını desteklemek amacıyla kurulan bölgesel bir kalkınma bankasıdır. 3 Aralık 1975’te Bangui, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde kurulan BDEAC, altyapı, enerji, tarım ve sosyal projelere finansman sağlayarak bölgesel entegrasyonu ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eder. Banka, Orta Afrika CFA frangını (XAF) kullanan CEMAC ülkeleriyle yakın işbirliği içinde çalışır ve Orta Afrika Devletleri Merkez Bankası (BEAC) ile entegre politikalar yürütür. 2025 itibarıyla BDEAC, 6 tam üye ülkeye ve birkaç bölge dışı hissedara sahiptir, yaklaşık 50 milyonluk bir nüfusu kapsayan projelere destek vermektedir.

Kuruluş Tarihi: BDEAC, 3 Aralık 1975’te kurulmuş ve 1977’de faaliyetlerine başlamıştır. 2010’da yeniden yapılandırılarak finansal kapasitesi güçlendirilmiştir.

Merkez: BDEAC’nin merkezi Brazzaville, Kongo Cumhuriyeti’ndedir. Banka, 2025 itibarıyla Başkan Fortunato-Ofa Mbo Nchama tarafından yönetilmektedir.

2. Amaç ve Görevler

Ana Amaç: BDEAC, CEMAC bölgesinde ekonomik büyümeyi ve sosyal kalkınmayı desteklemek, yoksulluğu azaltmak ve üye ülkeler arasında ekonomik entegrasyonu teşvik etmeyi amaçlar. Banka, bölgesel projelere finansman sağlayarak Orta Afrika’nın küresel ticaretteki rekabet gücünü artırmayı hedefler.

Temel Görevler:

Finansman Sağlama: Altyapı, enerji, tarım ve sosyal projelere kredi ve hibe sağlamak. Bölgesel Entegrasyon: CEMAC ülkeleri arasında ekonomik işbirliğini güçlendirmek. Sürdürülebilirlik: İklim değişikliği ve çevre koruma projelerine yatırım yapmak. Kapasite Geliştirme: Üye ülkelerde özel sektör ve kamu kurumlarının kapasitesini artırmak. Uluslararası İşbirliği: Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) ve Dünya Bankası gibi küresel kuruluşlarla ortak projeler geliştirmek. 3. Üye Ülkeler ve Hissedarlar

Üye Ülkeler: BDEAC’nin 2025 itibarıyla 6 tam üyesi bulunmaktadır: Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Ekvator Ginesi, Gabon ve Kongo Cumhuriyeti. Bu ülkeler, CEMAC bölgesini oluşturur ve Orta Afrika CFA frangını ortak para birimi olarak kullanır.

Hissedarlar: BDEAC’nin sermayesi, üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilir. Ayrıca, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB), Fransa, Çin ve Kuveyt gibi bölge dışı hissedarlar da bankanın sermayesine katkıda bulunur.

Üyelik Kriterleri: Tam üyelik, CEMAC bölgesinde yer alan ülkelere açıktır. Bölge dışı hissedarlık, bankanın finansal kapasitesini artırmak için stratejik ortaklara verilir.

4. Organizasyon Yapısı

Yönetim: BDEAC, Genel Kurul ve Yönetim Kurulu tarafından yönetilir. Genel Kurul, üye ülkelerin maliye veya ekonomi bakanlarından oluşur ve stratejik kararları alır. Yönetim Kurulu, bankanın günlük faaliyetlerini denetler. 2025’te Başkan Fortunato-Ofa Mbo Nchama, bankanın operasyonlarını yönetmektedir.

Çalışma Şekli: Banka, teknik yardım, düşük faizli krediler ve hibeler aracılığıyla projeleri finanse eder. Bölgesel ofisler (örneğin, Yaoundé, Libreville) proje uygulamalarını koordine eder. Stratejik planlar, 5-10 yıllık dönemler için belirlenir.

Finansman: BDEAC’nin finansmanı, üye ülkelerin sermaye katkıları, uluslararası tahvil piyasaları ve AfDB gibi ortaklarla sağlanan fonlarla desteklenir. 2024’te banka, 500 milyon dolarlık yeni tahvil ihracı yapmıştır.

5. Yetkiler ve Sınırlamalar

Yetkiler:

Proje Finansmanı: Bölgesel altyapı ve sosyal projelere kredi ve hibe sağlama. Politika Danışmanlığı: Üye ülkelere ekonomik kalkınma konusunda teknik destek sunma. Uluslararası İşbirliği: AfDB ve Dünya Bankası ile ortak projeler geliştirme.

Sınırlamalar:

Üye ülkelerdeki siyasi istikrarsızlık (örneğin, Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti), proje uygulamasını aksatır. Bölgesel ekonomik eşitsizlikler, kaynak dağılımında dengesizlik yaratır. Uluslararası piyasalara bağımlılık, finansal riskler oluşturur. 6. Faaliyetler ve Çalışma Alanları

Altyapı Projeleri: BDEAC, ulaşım ve enerji altyapısına odaklanır. 2024’te Kamerun ve Ekvator Ginesi arasında River Nehri köprüsü için AfDB ile ortaklaşa 50 milyon dolarlık finansman sağlanmıştır.

[](https://dtybs.ticaret.gov.tr/blog/post/22337/)

Sosyal Kalkınma: Banka, sağlık ve eğitim projelerine yatırım yapar. 2025’te Gabon’da sağlık altyapısını güçlendirmek için 30 milyon dolarlık bir program başlatılmıştır.

Çevresel Sürdürülebilirlik: BDEAC, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik koruma projelerine destek verir. 2024’te Kongo Cumhuriyeti’nde yenilenebilir enerji projelerine 100 milyon dolar ayrılmıştır.

7. Türkiye’nin Rolü

Üyelik: Türkiye, BDEAC’nin üyesi veya hissedarı değildir, ancak Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) üyesi olarak (2013’ten beri) Orta Afrika’daki projelerde dolaylı olarak yer alır.

[](https://tasam.org/tr-TR/Icerik/5161/turkiyenin_afrika_kalkinma_bankasi_grubuna_afdb_uyeligi_ne_anlam_ifade_ediyor)

İlişkiler: Türkiye, BDEAC üyesi ülkelerle (örneğin, Kamerun, Gabon) ikili ticaret ve yatırım ilişkilerini geliştirmektedir. TİKA, 2024’te Kamerun’da tarım projelerine destek vermiştir.

Stratejik Durum: Türkiye, Afrika’daki ekonomik etkisini artırmak için AfDB ve BDEAC gibi kuruluşlarla işbirliğini güçlendirmeyi hedefler. 2025’te Kamerun ile yeni bir ticaret anlaşması müzakeresi planlanmaktadır.

8. Tarihi ve Başarıları

Tarihçe:

1975: BDEAC, Bangui’de kuruldu. 2010: Finansal yeniden yapılandırma gerçekleştirildi. 2019: AfCFTA anlaşmasının uygulanmasına destek sağlandı. 2024: River Nehri köprü projesi finanse edildi. [](https://dtybs.ticaret.gov.tr/blog/post/22337/)

Başarılar:

CEMAC bölgesinde 500’den fazla altyapı projesini finanse etti. 2024’te 1 milyar dolarlık yeni kredi portföyü oluşturdu. İklim değişikliğiyle mücadelede bölgesel liderlik sağladı. 9. Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

Üye ülkelerdeki siyasi istikrarsızlık, projelerin uygulanmasını zorlaştırır. Bölgesel ekonomik eşitsizlikler, kaynak dağılımını dengesizleştirir. Uluslararası finans piyasalarına bağımlılık, borç yükünü artırır.

Eleştiriler:

Bazı projeler, yerel toplulukların ihtiyaçlarına yeterince odaklanmaz. Şeffaflık ve hesap verebilirlik eksikliği eleştirilir. Ekvator Ginesi’ne sağlanan krediler, otoriter rejimi desteklediği iddiasıyla tartışılır. 10. Gelecek Perspektifi

Güncel Durum: 2025 itibarıyla BDEAC, dijital ekonomi, yenilenebilir enerji ve AfCFTA entegrasyonuna odaklanmaktadır. 2024’te başlatılan 500 milyon dolarlık tahvil ihracı, bankanın finansal kapasitesini güçlendirmiştir.

Miras: BDEAC, Orta Afrika’da ekonomik entegrasyon ve kalkınmayı desteklemiş, ancak siyasi istikrarsızlık ve finansal sınırlamalar nedeniyle tam potansiyeline ulaşamamıştır. Gelecekte, AfDB ve diğer küresel ortaklarla işbirliğiyle etkisini artırması beklenmektedir.

Faydalanılan Kaynaklar: (Banque de Développement des États de l'Afrique Centrale Official Website), (UN Economic Commission for Africa), (Encyclopaedia Britannica), (Reuters), (The Guardian), (Council on Foreign Relations), (The Diplomat), (African Development Bank Reports), (World Bank Africa Reports), (BBC News), (Al Jazeera), (Foreign Policy), (The Economist), (International Monetary Fund Reports)