Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO / EİT)

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO / EİT)

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 1. Tanım ve Genel Bilgiler

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Nedir? Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Türkiye, İran ve Pakistan tarafından 1985’te kurulan bölgesel bir ekonomik örgüttür. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 1992’de Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Afganistan’ın katılımıyla genişlemiştir. Teşkilat, 350 milyon nüfusu ve 7 milyon kilometrekarelik bir alanı kapsayan 10 üye ülkeden oluşur. Amaçları arasında ekonomik kalkınmayı desteklemek, bölge içi ticareti artırmak ve küresel pazarlarla entegrasyonu sağlamak yer alır.

Kuruluş Tarihi: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, 1964’te kurulan Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Teşkilatı’nın (RCD) devamı olarak, 1985’te İzmir Antlaşması’nın tadiliyle resmen kurulmuştur.

Merkez: Teşkilatın genel sekreterliği İran’ın Tahran şehrindedir.

2. Hedefler ve İşlevler

Temel Hedef: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, üye ülkeler arasında ekonomik, ticari ve kültürel bağları güçlendirerek sürdürülebilir kalkınmayı ve bölge içi ticareti artırmayı hedefler.

Başlıca İşlevler:

Ticaretin Geliştirilmesi: Bölge içi ticari engelleri kaldırır ve ortak pazar oluşturmayı amaçlar. Altyapı Geliştirme: Ulaştırma ve iletişim ağlarını güçlendirir. Kültürel İşbirliği: Üye ülkeler arasındaki tarihi ve kültürel bağları destekler. Uluslararası Entegrasyon: Bölgeyi küresel pazarlarla bütünleştirir. 3. Üyeler ve İşbirlikleri

Üye Ülkeler: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Türkiye, İran, Pakistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Afganistan’dan oluşur. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), 1992’den beri gözlemci statüsündedir.

Gözlemci ve Ortaklar: KKTC, İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) benzer şekilde EİT toplantılarına “Kıbrıs Türk Müslüman Toplumu” adıyla katılır. Teşkilat, İİT’de 1995’ten beri gözlemci statüsündedir.

Üyelik Koşulları: Üyelik, ekonomik ve kültürel işbirliği hedeflerini paylaşan ülkelere açıktır ve mevcut üyelerin onayı gerektirir.

4. Yönetim ve Organizasyon

Yönetim: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi, Bakanlar Konseyi ve Bölgesel Planlama Konseyi tarafından yönetilir. Genel Sekreterlik, Tahran’da günlük işleri yürütür.

Operasyonel Yapı: Bölgesel Planlama Konseyi, ekonomik projeleri koordine eder. Teknik komiteler, ticaret, ulaştırma, enerji ve kültür gibi alanlarda çalışır. 2025’te Azerbaycan, dönem başkanlığını üstlenmiştir.

Finansman: Teşkilat, üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilir.

5. Yetkiler ve Kısıtlamalar

Yetkiler:

Ticaret Anlaşmaları: Bölge içi ve uluslararası ticaret anlaşmaları müzakere eder. Proje Koordinasyonu: Altyapı ve ekonomik projeleri destekler.

Kısıtlamalar:

Kararlar, üye ülkelerin oy birliğiyle alınır. Bölgesel siyasi istikrarsızlık, projelerin uygulanmasını yavaşlatır. Finansman, üye ülkelerin ekonomik kapasitesine bağlıdır. 6. Faaliyet Alanları ve Görevler

Ticaret ve Yatırım: 2003’te İslamabad’da imzalanan EİT Ticaret Anlaşması (ECOTA), bölge içi ticareti artırmayı hedefler. 2023’te birlik içi ticaret hacmi 80 milyar dolara ulaşmıştır.

Altyapı: Ulaştırma koridorları (örneğin, Almatı-İstanbul demiryolu) geliştirilmiştir. EİT Ticaret ve Gelişim Bankası, İstanbul’da faaliyet gösterir.

Kültürel Faaliyetler: 2017’de İstanbul’da düzenlenen 2. EİT Ulusal Nüfus Kayıt Teşkilatları Toplantısı ve 2013’te KKTC’de düzenlenen Üniversite Spor Oyunları gibi etkinlikler yapılmıştır.

7. Türkiye’nin Konumu

İlişkiler: Türkiye, 1985’te teşkilatın kurucu üyesi olmuş ve coğrafi konumuyla bölge içi ticarette öncü bir rol oynar. EİT, Türkiye’yi Orta Asya ve Güney Asya ile bağlar.

Katılım: Türkiye, 2025’te Şuşa’da düzenlenen 17. EİT Zirvesi’ne katılmış, ticaret ve altyapı projelerini desteklemiştir. İstanbul’daki EİT Ticaret ve Gelişim Bankası, Türkiye’nin ev sahipliğinde çalışır.

Etkiler: Türkiye, EİT sayesinde Orta Asya ülkeleriyle ekonomik bağlarını güçlendirir, ancak bölgesel siyasi gerilimler işbirliğini sınırlayabilir.

8. Tarihçe ve Başarılar

Tarihçe:

1964: Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Teşkilatı kuruldu. 1985: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, İzmir Antlaşması’yla yeniden yapılandı. 1992: Orta Asya ülkeleri ve Azerbaycan üye oldu. 2025: Şuşa Zirvesi düzenlendi.

Başarılar:

Birlik içi ticaret hacmini 80 milyar dolara çıkardı. Altyapı projeleriyle bölge içi bağlantıyı güçlendirdi. Kültürel ve teknik işbirliğini artırdı. 9. Karşılaşılan Zorluklar ve Eleştiriler

Zorluklar:

Bölgesel siyasi istikrarsızlık, projelerin uygulanmasını zorlaştırır. Üye ülkeler arasındaki ekonomik farklılıklar entegrasyonu yavaşlatır.

Eleştiriler:

Bazı üyeler, teşkilatın yavaş karar alma sürecini eleştirir. Ticaret anlaşmalarının uygulanmasında gecikmeler yaşanmıştır. 10. Geleceğe Bakış

Gelişim: Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, dijital ekonomi ve yeşil enerji projelerine odaklanarak bölge içi ticareti artırmayı planlar.

Küresel Rol: Teşkilat, Asya’daki diğer bölgesel örgütlerle (örneğin, Şanghay İşbirliği Örgütü) bağlarını güçlendirerek küresel ticarette daha etkin bir rol oynayabilir.

[](https://en.wikipedia.org/wiki/Economic_Cooperation_Organization)

Faydalanılan Kaynaklar: T.C. Dışişleri Bakanlığı, T.C. Ticaret Bakanlığı, T.C. Millî Savunma Bakanlığı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Resmi Web Sitesi, Vikipedi