İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, tartışmalı yeni bir stratejiyi açıkladı ve İsrail Savunma Kuvvetleri'ne (IDF) yakın zamanda ilan edilen ateşkesin ardından İran'a “Lübnan modeli”ni uygulaması talimatını verdi. Bugün açıklanan yaklaşım, İsrail'in Lübnan'daki Hizbullah'a karşı uzun süredir uyguladığı taktiklerden yararlanarak, potansiyel tehdit olarak belirlenen yerlere yönelik askeri operasyonların sürdürülmesini öngörüyor.
“Lübnan modeli”, İsrail'in periyodik ateşkeslere rağmen Lübnan'ın güneyindeki Hizbullah mevzilerine yönelik hedefli saldırılar düzenleme uygulamasını yansıtıyor. Bu strateji, İran destekli milislerin silahlarını elinde tutmasına izin veren 1989 Taif Anlaşması'na kadar uzanıyor. Dış İlişkiler Konseyi tarafından alıntılanan güvenlik analisti Assaf Orion, Hizbullah'ın 2024 yılında 150.000-200.000 roket ve füzeye ulaşacağı tahmin edilen cephaneliğinin, onu “dünyanın en ağır silahlı devlet dışı aktörü” haline getirdiğini belirtiyor. İsrail'in 2024'teki kara harekatı da dahil olmak üzere devam eden çabaları, 2006 tarihli BM kararını uygulamaya koymak ve kuzey sınırını korumayı amaçlıyor.
Katz'ın talimatı, 24 Haziran 2025'te ABD'nin arabuluculuğuyla İsrail ve İran arasında sağlanan kırılgan ateşkesin ardından geldi. Raporlar, ateşkesin uygulanmasından kısa süre sonra karşılıklı ihlal suçlamalarıyla sarsıldığını gösteriyor. BBC, IDF'nin ateşkesin başlamasından birkaç saat sonra İran'ın füze fırlatmalarını tespit ettiğini ve bunun üzerine Katz'ın “rejim hedefleri ve terörist altyapıları”nı hedef alan Tahran'a yönelik saldırıların yoğunlaştırılmasını emrettiğini vurguladı. Bu tırmanış, İran'ın Fordo, Natanz ve İsfahan'daki tesislerinde nükleer programını bozan Midnight Hammer Operasyonu kapsamında ABD'nin son hava saldırılarıyla uyumludur, ancak Reuters'ın analizine göre İran'ın nükleer emellerindeki gecikme sadece birkaç ay sürebilir.
Yoav Gallant'ın görevden alınmasının ardından 5 Kasım 2024'te Savunma Bakanı olarak atanan Katz, daha iddialı bir politikaya doğru bir dönüşü işaret ediyor. Tarihsel kayıtlar, 2024 NATO Zirvesi sırasında İran-Rusya ittifakı hakkında yaptığı uyarıları ve Şubat 2025'te IDF'ye Gazze'den olası bir göç için hazırlık yapma talimatını detaylı olarak aktarıyor. Son stratejisi, IDF'nin ateşkes sonrası İran'ın hedeflerini vurmaya hazır olduğu, Lübnan'ın karmaşık güvenlik ortamını yansıtan önleyici bir tutum sergileyeceğini gösteriyor.
Analistler farklı görüşler ortaya koyuyor. MilitarySphere.com, Lübnan'ın etnik çeşitliliğini ve bölgesel rekabetlerini bir emsal olarak göstererek, Katz'ın yaklaşımının ateşkeslerden beklenen istikrarı bozarak bölgede istikrarsızlığı daha da artırabileceği uyarısında bulunuyor. Öte yandan, İran Atom Enerjisi Kurumu bu tür eylemleri uluslararası hukukun “barbarca ihlali” olarak kınayarak “kararlı bir yanıt” vereceğini açıkladı.
Orta Doğu bu hassas dönemi atlatmaya çalışırken, Katz'ın İran için önerdiği “Lübnan modeli”, ateşkes anlaşmalarının yorumlanışını yeniden şekillendirebilir ve uzmanlar bunun stratejik bir yenilik mi yoksa uzun süreli çatışmanın katalizörü mü olduğu konusunda tartışmaya devam edebilir.