Şok edici bir diplomatik kriz! Rusya ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler, casusluk suçlamaları, şiddet dolu tutuklamalar ve trajik ölümlerle tarihin en gergin dönemlerinden birine sürüklendi. Bugün, Azerbaycan’ın Rusya’ya ait olduğu iddia edilen casusları gözaltına almasının ardından, Rusya’nın bir Azerbaycan topluluk liderini gündüz vakti vahşice yakalaması, iki ülke arasındaki 30 yıllık ittifakı çökertme noktasına getirdi.
Gerilim, geçtiğimiz hafta Yekaterinburg’da Rus polisinin düzenlediği baskınlarla başladı. Yaklaşık 50 Azerbaycanlı’nın gözaltına alındığı operasyonda, Ziyaddin ve Huseyn Safarov adlı iki kardeş hayatını kaybetti. Azerbaycan, bu ölümlerin "vahşi bir cinayet" olduğunu ve kardeşlerin gözaltında dövülerek öldürüldüğünü iddia ederek cesetleri Bakü’ye getirip otopsi yapılmasını sağladı. Rus makamları ise birinin kalp krizinden, diğerinin nedeninin henüz belirlenemediğinden bahsetti ([The Moscow Times](https://www.themoscowtimes.com/2025/06/30/azerbaijanrussia-rift-deepens-after-deaths-of-azeri-men-in-police-arrests-a89610)).
28 Haziran’da Azerbaycan, Rus diplomatı çağırarak protesto etti. Ardından, 30 Haziran’da Bakü’de Sputnik Azerbaycan ofisine baskın düzenlendi. Editör Yevgeny Belousov, direktör Igor Kartavykh ve beş kişi daha, "Rus casusu" oldukları şüphesiyle dolandırıcılık, yasadışı girişimcilik ve kara para aklama suçlamalarıyla tutuklandı. Sputnik’in faaliyetleri askıya alındı, ancak sınırlı yayınlar devam ediyor ([Euromaidan Press](https://euromaidanpress.com/2025/07/01/editor-and-director-of-sputnik-azerbaijan-detained-in-police-raid-as-suspected-russian-spies/)).
Bugün ise şok üstüne şok! Rus özel kuvvetleri, Yekaterinburg’da Azerbaycan diasporasının lideri Shahin Shikhlinski’yi arabasında yakaladı. Görüntülerde, camın kırıldığı, liderin yere fırlatıldığı anlar yer alıyor. Shikhlinski’nin akıbeti belirsiz ([Trend.az](https://en.trend.az/azerbaijan/politics/4064752.html)).
Diplomatik Çatışma ve Karşılıklı SuçlamalarRusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan Büyükelçisi Rahman Mustafayev’i çağırarak Sputnik çalışanlarının serbest bırakılmasını talep etti ve Azerbaycan’ı iç işlerine karışmakla suçladı. Azerbaycan ise Rusya’ya aynı gerekçeyle yanıt verdi ve üst düzey ziyaretleri iptal etti, Rus sanatçıların gösterilerini durdurdu ([Caliber.az](https://caliber.az/en/post/russian-foreign-ministry-summons-azerbaijani-ambassador)).
Bu gerilim, Azerbaycan’ın Mayıs 2025’te Moskova’daki Zafer Günü geçit törenine katılmayıp Ermenistan’dan geri aldığı topraklarda boy göstermesiyle başlamıştı. Rus medyası bunu “sadakatsizlik” olarak görürken, Azeri devlet medyası Rusya’yı “tarihi nankörlükle” suçladı ([Wikipedia - Azerbaijan–Russia relations](https://en.wikipedia.org/wiki/Azerbaijan%E2%80%93Russia_relations)).
Tarihsel ve Stratejik KöklerBu kriz, geçmişteki gerilimlerin bir devamı. 2009’da Azerbaycan, Rusya’nın Ermenistan’a 800 milyon dolarlık silah sevkiyatı yaptığını iddia etti; Rusya bu iddiayı resmi olarak yalanladı, ancak WikiLeaks belgeleri bunu doğruladı. 2012’de Gabala Radar İstasyonu kira anlaşmasının sona ermesi de güveni zedeledi. Ayrıca, Azerbaycan’ın AB ile gaz anlaşması ve Rusya’nın Ukrayna savaşı sırasındaki enerji politikaları bu çatışmayı körükledi ([Eurasianet - Azerbaijan’s Russian gas deal](https://eurasianet.org/azerbaijans-russian-gas-deal-raises-uncomfortable-questions-for-europe)).
Azerbaycan’ın Ermenistan ile çatışmaları ve 2020’de Rusya’nın arabuluculuğunda başarısız olan ateşkes, Moskova’nın etkisini kaybettiğini gösteriyor. Batı’ya yönelim, bu krizi daha da derinleştiriyor.
Gelecek İçin Ne Anlama Geliyor?Uzmanlar, bu gelişmelerin iki ülke arasındaki ittifakı bitirebileceğini ve Kafkasya’da istikrarsızlığa yol açabileceğini söylüyor. Azerbaycan’ın Batı’ya kayması, Rusya’yı izole edebilir; bu da enerji politikalarını ve bölgesel dengeleri değiştirebilir. BM veya AB’nin arabuluculuğu gerekebilir, ancak çözüm zor görünüyor.
Bu dramatik olaylar, sadece iki ulusun değil, tüm bölgenin kaderini etkileyecek. Gelişmeleri anbean takip edeceğiz!
Kaynaklar: The Moscow Times, Euromaidan Press, Kyiv Independent, Trend.az, Caliber.az, EADaily, Wikipedia, Eurasianet