Suriye Gelişmeleri Günlük Raporu 02 Temmuz 2025

Suriye gelişmeleri: Latakia'da Alevi katliamlarını araştıran komite kuruldu. ABD, 518 kişiyi yaptırım listesinden çıkardı. Halep'te Türkiye'den alınan araçlarla 3000 asker orduya katıldı. İdlib'de Türk askerlerine saldırı oldu. İsrail güneyde hava saldırısı düzenledi.

Güncel Gelişmeler/Olaylar 06:23, 1 Temmuz: Latakia’da Suriye geçici hükümeti, Mart 2025’teki Alawi katliamlarını araştırmak için bir komite kurdu. Komite, 40 ayrı katliam, yağma ve kundaklama bölgesini incelemeye başladı; aileler kayıp yakınlarının akıbetini öğrenmek için beklerken bazıları protesto düzenledi. Yetkililer, raporun 30 gün içinde tamamlanacağını açıkladı. (Reuters, Al Jazeera) 07:15, 1 Temmuz: ABD Hazine Bakanlığı, 518 Suriye vatandaşını ve kuruluşu yaptırımlar listesinden çıkardı. Karar, 1 Temmuz 2025’te yürürlüğe giren bir başkanlık kararnamesine dayanıyor; Şam’daki esnaf ticaretin canlanacağını umarken, altyapı eksiklikleri endişe yaratıyor. ABD, yeni hükümetin istikrarını desteklediğini belirtti. (The New York Times, AP News) 09:30, 1 Temmuz: Halep’te 3000 Suriyeli asker, Türkiye’nin hibe ettiği Cadillac Gage V-150 zırhlı araçlarla orduya katıldı. Törende Türkmen komutanlar da yer aldı; yerel halk güvenlik umudunu artırırken, Kürt gruplar bu desteği şüpheyle karşıladı. Suriye hükümeti, orduyu güçlendirme taahhüdünde bulundu. (BBC, France24) 11:00, 1 Temmuz: İdlib’de Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) militanları, Türk gözlem noktalarına küçük çaplı bir saldırı düzenledi. 2 Türk askeri yaralandı; Türkiye hava destekli misilleme başlattı ve gerginlik arttı. Suriye hükümeti, çatışmaları kınadı. (CNN, Reuters) 14:00, 1 Temmuz: İsrail, güney Suriye’de bir araca hava saldırısı yaptı; Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre 1 ölü, 2 yaralı var. Saldırı, Aralık 2024’ten beri 200’den fazla operasyona işaret ediyor; Şam, BM’ye şikayet etti. (AP News, The Guardian) 16:30, 1 Temmuz: Deyrizor’da petrol sahalarında yangın çıktı; yerel kaynaklar sabotaj şüphesiyle 5 kişiyi gözaltına aldığını bildirdi. Üretim %20 azaldı; geçici hükümet altyapıyı koruma sözü verdi. (Le Monde, Middle East Eye) 18:00, 1 Temmuz: Rakka’da UNICEF ve Suriye geçici hükümeti iş birliğiyle bir su kuyusu projesi tamamlandı. 10,000 kişiye temiz su sağlanacak; yerel halk bakım sürdürülebilirliğinden endişeli. Hükümet, projeyi insani yardımın bir parçası olarak duyurdu. (NPR, DW Türkçe) 06:50, 2 Temmuz: Türkiye-Suriye sınırında binlerce mülteci geri dönüş yaptı. Esad rejiminin devrilmesinden bu yana 10,000’den fazla kişi döndü; altyapı eksiklikleri ve güvenlik sorunları geri dönüşleri zorlaştırıyor. Suriye hükümeti, dönüşleri teşvik ettiğini açıkladı. (The Guardian, Euronews) 08:10, 2 Temmuz: Şam’da Geçici Başkan Ahmed Şaraa, halk meclisi seçimleri için komitenin çalışmalarını hızlandırdığını duyurdu. 150 üyeden 100’ü seçilecek; muhalifler şeffaflıktan şüphe duyarken, hükümet katılım çağrısı yaptı. (CNN, Al-Monitor) 09:00, 2 Temmuz: Hama’da su arıtma tesisinde patlama oldu; 3 işçi öldü, 10 kişi yaralandı. Yetkililer teknik arıza olduğunu söylerken, halk sabotaj iddiasında bulundu; su kesintileri paniğe yol açtı. Hükümet inceleme başlattı. (Le Monde, The Times) 10:00, 2 Temmuz: Air Arabia, 10 Temmuz 2025’ten itibaren Şarika-Damascus uçuşlarını iki kez günlük başlatacağını duyurdu. Yaptırımların kalkmasıyla ekonomik canlanma umudu doğdu; Şam Havalimanı yenileme çalışmalarına başladı. (Arabian Business, Financial Times) 12:55, 2 Temmuz: İsrail, güney Suriye’de bir terörist hücreyi etkisiz hale getirdi. Operasyon, 1 Temmuz saldırısının devamı; Reuters’a göre grup İran destekliydi. Suriye hükümeti, müdahaleyi kınadı. (Reuters, AP News) Olayların Mevcut Duruma Etkileri Latakia’daki katliam soruşturması, mezhepsel gerilimleri artırıyor; 40 bölgedeki incelemeler hükümetin otoritesini test ederken, protestolar istikrarsızlığı körüklüyor. İdlib’deki HTŞ saldırısı ve Türk misillemesi, kuzeydeki Türk varlığına karşı direnişi sürdürüyor; bu, ateşkesi riske atıyor ve yaralı askerler Türkiye’nin politikalarını gözden geçirmesine yol açabilir. İsrail’in güney operasyonları ve 2 Temmuz’daki hücre yakalaması, İran destekli gruplara yönelik baskıyı yoğunlaştırıyor; 200’den fazla operasyon sınır gerilimini koruyor ve dış müdahale riskini yükseltiyor. Deyrizor’daki yangın ve Hama’daki patlama, altyapı sabote riskini doğruluyor; %20 üretim kaybı ve su kesintileri ekonomiyi ve günlük yaşamı zorluyor, sabotaj şüpheleri hükümetin kontrolünü sınıyor. Rakka’daki su projesi, insani yardımla istikrarı destekleme potansiyeli taşıyor; ancak bakım eksikliği bu çabayı riske atıyor. Mülteci geri dönüşleri, nüfus hareketleriyle istikrarı etkiliyor; terk edilmiş köyler ve barınma sorunları sürdürülebilirliği zorlaştırırken, yeni göç dalgalarına zemin hazırlayabilir. Yaptırımların kalkması ve Air Arabia uçuşları, ekonomik canlanmayı mümkün kılıyor; fakat altyapı zayıflıkları bu süreci sınırlıyor. Halep’teki asker töreni, Türk etkisini güçlendiriyor; bu, Kürtlerle gerilimi artırabilir ve yerel direnişi tetikleyebilir. Latakia’daki adalet arayışı, barışa katkı sağlayabilir; ancak cezalandırmanın olmaması güven kaybına ve yeni çatışmalara yol açabilir. İsrail’in operasyonları, diplomasi arayışını hızlandırabilir ve Rusya ile işbirliğini güçlendirebilir. Bu etkiler, huzursuzluğu artırabilir, altyapı krizlerini derinleştirebilir ve dış yardıma bağımlılığı artırabilir. X’te İsrail’in operasyon genişletme planlarına ve mülteci dönüşlerine dair umut ile endişe karışımı algı var; resmi verilerle doğrulanmamış, güvenilir değil/teyidi gerekir. Politik Değerlendirme

Suriye, Ahmed Şaraa liderliğindeki geçici hükümetin istikrarı sağlama ve kurumları yeniden inşa etme çabasıyla şekilleniyor; seçim komitesi ve ordu yapılandırması bu sürecin temelini oluşturuyor. Latakia’daki soruşturma, mezhepsel çatışmaların uzun vadeli bir risk olduğunu gösteriyor; Alawi tepkileri hükümet birliğini test edebilir. İsrail’in operasyonları, İran destekli gruplara karşı güvenlik kaygılarını yansıtıyor; bu, Suriye-İsrail sınırındaki gerilimi sürdürüyor. Türkiye’nin zırhlı araç desteği ve İdlib misillemesi, kuzeydeki Türk etkisini artırıyor; bu, Kürtlerle gerilimi tırmandırabilir. ABD’nin yaptırımları kaldırması, ekonomik destekle istikrarı destekleyebilir; ancak altyapı zayıflıkları bu etkiyi sınırlıyor. Suriye, iç kutuplaşma ve dış baskılar arasında denge kurma mücadelesi veriyor; uzun vadede bölgesel ittifaklar şekillenebilir.

Askeri Değerlendirme

Son 28 saatte Suriye’de askeri durum, iç yeniden yapılandırma ve dış tehditler arasında şekilleniyor. Latakia’daki soruşturma, Mart 2025 katliamlarının izlerini taşıyor; 40 bölge incelemesi, güvenlik politikalarını test ediyor ve mezhepsel gerilimleri artırıyor. Halep’te 3000 askerin orduya katılması, ordunun yeniden organize olma çabasını yansıtıyor; Türkiye’nin zırhlı araç desteği kuzeydeki kapasiteyi güçlendirirken, Kürt tepkilerini tetikliyor. İdlib’deki HTŞ saldırısı ve Türk misillemesi, kuzeydeki gerilimi sürdürüyor; 2 yaralı Türk askeri, Türkiye’nin stratejisini gözden geçirmesine yol açabilir. Güneyde İsrail’in 200’den fazla operasyonu ve 2 Temmuz’daki hücre yakalaması, İran destekli unsurları hedef alıyor; bu, sınır güvenliğini zorluyor. Deyrizor’daki yangın, altyapı sabote riskini ortaya koyuyor; sabotaj şüphesi kaynak korumasını test ediyor. Suriye ordusu, yaklaşık 150,000 personel ile kuzey ve güneyde varlık gösteriyor; bu güç iç istikrarı sağlama ve dış tehditlere karşı durma arasında bölünmüş durumda, ancak altyapı zayıflıkları etkinliği sınırlıyor. X’te İsrail’in tampon bölge planlarına dair iddialar var; güvenilir değil/teyidi gerekir.

Bölge Suriye Durumu Dış Müdahale Notlar Latakia Katliam soruşturması sürüyor Yok Mezhepsel gerilim Halep Asker eğitimi ve katılım Türkiye desteği Ordu güçleniyor İdlib HTŞ-Türkiye çatışması Türk misillemesi Gerginlik artıyor Güney Suriye İsrail operasyonlarına maruz İsrail hava saldırıları İran unsurları hedef Deyrizor Petrol yangını, sabotaj şüphesi Yok Ekonomik kayıp Hama Su tesisi patlaması Yok Altyapı krizi Rakka Su kuyusu projesi tamamlandı UNICEF desteği Bakım endişesi Sınır Bölgeleri Mülteci geri dönüşleri Türkiye etkisi Güvenlik sorunları Sonuç ve Öngörüler

Bu 28 saat, Suriye’nin iç yeniden yapılandırma ve dış baskılarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Latakia’daki soruşturma, adalet arayışını destekleyebilir; ancak mezhepsel gerilimler istikrarı riske atabilir. Yaptırımların kalkması ve Air Arabia uçuşları, ekonomik toparlanmayı mümkün kılıyor; fakat altyapı sorunları bu süreci sınırlayabilir. Halep’teki asker töreni, Türk etkisini artırıyor; bu, Kürtlerle gerilimi tetikleyebilir. İdlib’deki misilleme, kuzeydeki istikrarsızlığı riske atıyor; Türkiye’nin politikaları değişebilir. Deyrizor yangını ve Hama patlaması, altyapı sabote riskini doğruluyor; ekonomik kayıplar ve su krizi hükümeti zorlayabilir. Rakka’daki su projesi, insani yardımı güçlendirebilir; bakım eksikliği başarısını riske atıyor. Mülteci geri dönüşleri, istikrarı etkileyebilir; barınma sorunları yeni göç dalgalarına yol açabilir. İsrail operasyonları, dış müdahale riskini artırıyor; diplomasi ve Rusya ile işbirliği artabilir.

Zaman Çerçevesi Olası Senaryolar Kısa Vadeli İç huzursuzluk artabilir, altyapı krizleri derinleşebilir, dış yardım talebi yükselebilir. Uzun Vadeli Mezhepsel çatışmalar yeniden alevlenebilir, altyapı yatırımları istikrarı destekleyebilir, bölgesel dengeler (Türkiye, İsrail, Rusya, ABD) yeniden şekillenebilir. Kaynaklar Al Jazeera Reuters BBC AP News The New York Times CNN France24 Le Monde The Guardian NPR Tasnim News Press TV Arabian Business Euronews DW Türkçe Al-Monitor Middle East Eye The Times Financial Times Bloomberg Associated Press Agence France-Presse (AFP) Syrian Arab News Agency (SANA) IRNA Voice of America Al Arabiya Arab News Asharq Al-Awsat Daily Sabah (İngilizce) Haaretz Washington Post