İran'da Son Durum 21 Temmuz 2025

İran, IAEA ile iş birliğini sorguluyor ve ABD-İsrail ittifakına eleştirilerini sürdüryor. Türkiye, insani yardım ve diplomatik çabalarıyla dikkat çekiyor. ABD, İran'a yaptırımlar uygularken, İran Çin ve Rusya ile güvenlik anlaşmaları imzaladı.

Son 24 Saatte Güncel Gelişmeler (20-21 Temmuz 2025) 20 Temmuz 2025, 09:15 İran, IAEA ile iş birliğini gözden geçirdiğini duyurdu, ajansın tarafsızlığına bağlı olduğunu belirtti. Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, Haziran’daki İsrail ve ABD saldırılarından sonra IAEA’nın “çifte standart” uyguladığını iddia etti. Bu durum, İran’ın nükleer programıyla ilgili uluslararası denetimlerin geleceğini belirsizleştirebilir. (Al Jazeera) 20 Temmuz 2025, 10:30 Türkiye, İran’a 30 ton insani yardım gönderdi, Tahran’daki savaş hasarlı bölgelere ulaştırılacak. Yardım, gıda ve tıbbi malzemeler içeriyor. Bu girişim, Türkiye’nin İran’daki insani krize yönelik liderlik rolünü güçlendiriyor. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı) 20 Temmuz 2025, 11:50 İran, Abadan rafinerisinde çıkan yangında bir çalışanın öldüğünü bildirdi, sabotaj iddialarını reddetti. Yangın, üretimde kısa süreli aksamalara neden oldu. Bu olay, İran’ın enerji altyapısındaki güvenlik açıklarını tartışmaya açabilir. (Reuters) 20 Temmuz 2025, 13:20 ABD, İran’a yönelik yeni yaptırımlar duyurdu, nükleer programla bağlantılı 10 kişi ve 5 kuruluşu hedef alıyor. Yaptırımlar, İran’ın nükleer faaliyetlerini daha da kısıtlamayı amaçlıyor. Ancak, bu adım İran’ın misilleme riskini artırabilir. (The New York Times) 20 Temmuz 2025, 15:00 İran, Yemen’deki Husi güçlerine silah sevkiyatı yaptığı iddialarını reddetti, ABD’nin suçlamalarını “temelsiz” olarak nitelendirdi. ABD, Yemen’de ele geçirilen en büyük İran silah sevkiyatını rapor etti. Bu durum, İran’ın bölgesel etkisine yönelik tartışmaları alevlendirebilir *(Teyit edilememiştir)*. (Iran International) 20 Temmuz 2025, 16:40 Avrupa Birliği, İran’ın yurtdışındaki muhaliflere yönelik suikast planlarıyla bağlantılı 8 kişi ve 1 kuruluşa yaptırım uyguladı. Yaptırımlar, İran’ın uluslararası imajını daha da zedeleyebilir. İran, yaptırımları “haksız” olarak kınadı. (Deutsche Welle) 20 Temmuz 2025, 18:10 İran, Qom’da bir konut binasında meydana gelen patlamada 7 kişinin yaralandığını bildirdi, gaz sızıntısı suçlandı. Yetkililer, “terörist” bir eylem olmadığını belirtti. Olay, İran’ın iç güvenlik sorunlarını ve altyapı zayıflıklarını gündeme getirdi. (Reuters) 20 Temmuz 2025, 20:00 Türkiye, İran ve Rusya ile Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde ikili görüşmeler planladığını duyurdu. Görüşmeler, bölgesel istikrar ve ekonomik iş birliğini artırmayı hedefliyor. Bu adım, Türkiye’nin İran’la diplomatik ilişkilerini güçlendirme çabasını yansıtıyor. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı) 20 Temmuz 2025, 21:30 İran, İsrail’in Suriye’deki son hava saldırılarını kınadı, AB’nin tepkisini “ikiyüzlü” olarak nitelendirdi. Dışişleri Sözcüsü Esmaeil Baqaei, saldırıları “bölgesel istikrarsızlığın kaynağı” olarak tanımladı. Bu kınama, İran’ın bölgesel gerilimlerdeki rolünü tartışmaya açabilir. (Tehran Times) 20 Temmuz 2025, 23:15 BM, İran’dan 500,000’e yakın Afgan mültecinin sınır dışı edildiğini bildirdi, insani kriz uyarısı yaptı. Sınır dışı işlemleri, İran’ın iç siyasi baskılarıyla bağlantılı görülüyor. Bu durum, Afganistan’daki istikrarsızlığı derinleştirebilir. (Al Jazeera) 21 Temmuz 2025, 01:00 İran, bankacılık sistemine yönelik bir siber saldırının Sepah ve Pasargad bankalarında hizmet kesintilerine neden olduğunu iddia etti *(Teyit edilememiştir)*. Saldırılar, Haziran’daki İsrail-İran savaşından sonra artan siber tehditlerle ilişkilendiriliyor. Bu olay, İran’ın siber güvenlik açıklarını vurgulayabilir. (Iran International) 21 Temmuz 2025, 03:20 İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatma önerilerinin “değerlendirme aşamasında” olduğunu belirtti, ancak karar alınmadı. Öneri, Haziran’daki ABD ve İsrail saldırılarından sonra gündeme geldi. Bu durum, küresel enerji piyasalarında belirsizlik yaratabilir. (Reuters) 21 Temmuz 2025, 05:10 ABD, İran’ın nükleer tesislerine yönelik Haziran saldırılarından sonra diplomatik çözüm çağrısı yaptı. Ancak, İran Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin “ikiyüzlü” tutumunu eleştirdi. Bu karşılıklı açıklamalar, nükleer görüşmelerin yeniden başlamasını zorlaştırabilir. (The Washington Post) 21 Temmuz 2025, 07:30 İran, İsrail’in Suriye’deki Kuneytra bölgesine düzenlediği hava saldırısını kınadı, uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı. Saldırı, İran destekli milisleri hedef aldığı iddia edildi *(Teyit edilememiştir)*. Bu olay, İran’ın bölgesel etkisini sınırlama çabalarını karmaşıklaştırabilir. (The Guardian) 21 Temmuz 2025, 09:00 Türkiye, İran’daki savaş mağduru çocuklar için 5 milyon dolarlık bir yardım fonu oluşturdu. Fon, eğitim ve sağlık hizmetlerini desteklemeyi amaçlıyor. Bu adım, Türkiye’nin İran’daki insani liderlik rolünü pekiştiriyor. (Türkiye Milli Savunma Bakanlığı) 21 Temmuz 2025, 10:45 İran, kuzeydeki Rasht şehrinde mini dronların düşürüldüğünü bildirdi, herhangi bir hasar veya yaralanma rapor edilmedi. Hava savunma sistemleri, dronları tespit edip imha etti. Olay, İran’ın siber ve hava tehditlerine karşı hazırlığını artırabilir. (BBC News) 21 Temmuz 2025, 12:00 Avrupa Birliği, İran’a nükleer görüşmelere dönmesi için Ağustos sonuna kadar süre verdi. AB, aksi takdirde BM yaptırımlarını yeniden uygulayabileceğini belirtti. Bu ultimatom, İran’ın diplomatik manevra alanını daraltabilir. (Le Monde) 21 Temmuz 2025, 13:00 İran, Çin ve Rusya ile Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde bölgesel güvenlik anlaşmaları imzaladı. Anlaşmalar, İran’ın Asya’daki müttefikleriyle bağlarını güçlendirmeyi hedefliyor. Bu adım, Batı yaptırımlarına karşı İran’ın stratejik konumunu güçlendirebilir. (The Moscow Times) Politik Değerlendirme

İran, Haziran’daki İsrail ve ABD saldırılarından sonra nükleer programını yeniden yapılandırmaya çalışıyor, ancak IAEA ile iş birliği tartışmaları ve Batı yaptırımları diplomatik çözümleri zorlaştırıyor. Türkiye’nin insani yardım ve ŞİÖ zirvesindeki girişimleri, İran’la iş birliğini güçlendirerek bölgesel istikrar için bir fırsat sunuyor. İran’ın iç siyasi baskıları ve Afgan mülteci sınır dışı politikaları, toplumsal huzursuzluğu artırabilir.

ABD ve AB’nin yaptırımları, İran’ın ekonomisini daha da sıkıştırırken, Çin ve Rusya ile yapılan anlaşmalar Tahran’a nefes alma alanı sağlıyor. İran’ın Suriye’deki İsrail saldırılarına yönelik kınamaları, bölgesel gerilimleri alevlendiriyor. Türkiye’nin arabuluculuk ve yardım çabaları, İran’ın uluslararası izolasyonunu hafifletme potansiyeli taşıyor.

Askeri Değerlendirme

İran’ın hava savunma sistemleri, Rasht’taki mini dronları etkisiz hale getirerek siber ve hava tehditlerine karşı hazırlığını gösteriyor. Haziran’daki İsrail ve ABD saldırıları, İran’ın nükleer tesislerini ve askeri altyapısını zayıflattı, ancak Tahran misilleme kapasitesini koruyor. Türkiye’nin insani yardımları, İran’ın iç istikrarına dolaylı destek sağlıyor.

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma önerileri, küresel enerji piyasalarını tehdit ediyor, ancak karar alınmaması gerilimi şimdilik sınırlıyor. ABD ve İsrail’in İran’ın bölgesel etkisini sınırlama çabaları, özellikle Suriye’deki saldırılarla devam ediyor. İran’ın Çin ve Rusya ile güvenlik anlaşmaları, askeri caydırıcılığını artırma çabalarını yansıtıyor.

Son Tahlil

İran, Haziran’daki savaşın ardından nükleer programını ve bölgesel etkisini yeniden inşa etmeye çalışıyor, ancak iç ve dış baskılar bu süreci karmaşıklaştırıyor. Türkiye’nin insani yardım ve diplomatik girişimleri, İran’ın izolasyonunu hafifletmek için önemli bir rol oynuyor. ABD ve AB’nin yaptırımları, İran’ın ekonomisini ve uluslararası ilişkilerini zorluyor.

İran’ın Çin ve Rusya ile artan iş birliği, Batı’ya karşı bir denge oluşturuyor, ancak iç siyasi huzursuzluk ve siber güvenlik açıkları risk oluşturuyor. İran’ın Suriye’deki İsrail saldırılarına tepkisi, bölgesel gerilimleri artırabilir. Kalıcı istikrar için Türkiye’nin arabuluculuk çabaları kritik bir fırsat sunuyor.

İran Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler Askeri kapasite Çin ve Rusya ile ittifak Hürmüz Boğazı kontrolü Nükleer teknoloji Bölgesel proxy güçleri Ekonomik yaptırımlar Altyapı hasarı İç huzursuzluk Siber güvenlik açıkları Uluslararası izolasyon ŞİÖ ile iş birliği Türkiye’nin arabuluculuğu Enerji ihracatı Diplomatik manevralar ABD ve İsrail saldırıları Batı yaptırımları İç muhalefet Siber tehditler Türkiye Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler İnsani yardım kapasitesi Diplomatik liderlik ŞİÖ ve NATO üyeliği Bölgesel nüfuz Arabuluculuk deneyimi Ekonomik maliyetler İç siyasi baskılar Batı ile gerilimler Sınırlı askeri rol İran ile iş birliği Bölgesel barış liderliği Küresel destek toplama Enerji koridoru rolü Bölgesel istikrarsızlık ABD yaptırımları İsrail ile gerilim Rusya’nın tepkileri İsrail Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler Üstün askeri teknoloji ABD desteği İstihbarat kapasitesi Siber savaş yetenekleri Bölgesel ittifaklar Uluslararası kınamalar Diplomatik izolasyon İç siyasi çalkantılar Yüksek operasyon maliyetleri İran’ın zayıflatılması Bölgesel normalleşme Siber güvenlik liderliği Diplomatik girişim İran’ın misillemeleri Türkiye’nin tepkileri BRICS kınamaları ICC soruşturmaları ABD Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler Askeri güç Ekonomik kaynaklar NATO liderliği İstihbarat kapasitesi İsrail ittifakı İç siyasi kutuplaşma İran ile gerilim Kongre eleştirileri Küresel kınamalar Nükleer görüşmeler Bölgesel istikrar Türkiye ile iş birliği İran’ı izole etme İran’ın misillemeleri Çin ve Rusya ittifakı Siber tehditler Ekonomik maliyetler Avrupa Birliği Güçlü Yönler Zayıf Yönler Fırsatlar Tehditler Ekonomik güç Diplomatik platformlar Yaptırım yeteneği İnsani yardım kapasitesi Uluslararası hukuk savunuculuğu Üye devlet bölünmeleri Sınırlı askeri rol Enerji bağımlılığı İran ile gerginlik Nükleer görüşmeler Türkiye ile iş birliği Bölgesel istikrar İran ile diyalog İran’ın misillemeleri Çin ve Rusya etkisi Enerji krizi İç siyasi çelişkiler Yararlanılan / Esinlenilen Kaynaklar

Iran International, Al Jazeera, BBC News, Reuters, The New York Times, The Washington Post, The Guardian, Deutsche Welle, Tehran Times, The Moscow Times, The Financial Times, Human Rights Watch, The Economist, The Times of Israel, Le Monde, The Independent, Le Figaro, Der Spiegel, The Sydney Morning Herald, The Globe and Mail, The Washington Institute, The Brookings Institution, The Rand Corporation, The International Crisis Group, The Center for Strategic and International Studies, The European Council on Foreign Relations, The Middle East Forum, The Institute for National Security Studies, The National, Middle East Institute, Carnegie Endowment, The Daily Star, Middle East Eye, The Diplomat, The Guardian Australia, The Irish Times, The Straits Times, The Christian Science Monitor, The Asahi Shimbun, The Globe Post, The National Interest, The Hill, Politico, Axios, The Conversation, The American Interest, The International Committee of the Red Cross, Médecins Sans Frontières, The Associated Press, The Atlantic, The Telegraph, The Jordan Post, The Arab Weekly, Yedioth Ahronoth, Journal of Palestine Studies, Al-Hadat, The Times of London, The Wall Street Journal, Amnesty International, The National Review, The Foreign Policy Research Institute, The Heritage Foundation, The Center for American Progress, The Institute for War and Peace Reporting, The European Institute, The Middle East Quarterly, The Atlantic Council, The Wilson Center, The International Institute for Strategic Studies, Ukraine Front Line, TSN, Unian, Espreso, The Kyiv Post, The Hindu, The Jerusalem Post, Al-Akhbar, The Daily Telegraph, The Observer, The Asia Times, The Africa Report, NBC News, CNN, ABC News, Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Milli Savunma Bakanlığı